پرسش :

شخصى که در اثر آسیب مغزى درک، شعور، شنوایى، بینایى و حس خود را از دست داده فقط قلب او مى زند و حرکت مى کند بفرمایید: 1ـ آیا چنین شخصى از نظر احکام اسلام زنده است یا خیر؟ 2ـ آیا کسى این شخص را در این شرایط بکشد باید دیه کامل بپردازد؟ 3ـ اگر برداشتن عضوى از اعضاى وى در حال و شرایطى که جایز باشد، منوط به پس از مرگ وى باشد، در چنین وضعى مى توان اقدام به عضوبردارى از او نمود؟ 4ـ در صورتى که با صرف هزینه هاى بسیار سنگین چنین بیمارى را بتوان براى مدتى زنده نگاه داشت، آیا انجام این کار واجب است؟ 5ـ در صورت واجب بودن تا چه مقدار از اموال وى را باید صرف این کار نمود، و آیا اجازه وارث این شخص شرط است یا خیر؟ در صورت داشتن وارث صغار چه باید کرد؟ 6ـ در صورتى که اموال این بیمار براى چنین هزینه اى کافى نباشد چه باید نمود؟ 7ـ آیا مى توان این بیمار را به همان حال باقى نهاد تا قلب او هم از کار بیفتد؟

پاسخ :
پاسخ آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (دام ظله):
به طور کلّى میزان در حکم به مرگ و ترتّب احکام موت و میّت بر شخص، دایر مدار زهاق (خارج شدن) روح و حکم عرف به زهاق روح و مرگ او است و مادام که عرف حکم نمى کند و او را زنده مى گویند تمام احکامى که بر آن مترتب بود شرعاً مترتب است، حتى دیه و قصاص؛ بلى اگر برحسب عرف موت ثابت و مسلّم باشد، ولى پزشک احتمال حیات او را بدهد هر عملى که موجب قتل بشود نسبت به او جایز نیست، ولى اگر کسى در این فرض مرتکب قتل شود حکم به قصاص نمى شود و وجوب صرف مال یا عدم وجوب آن نیز دایر مدار حکم عرف به حیات یا موت او است و در مسئله تفاصیل دیگرى نیز هست که در این جا به همین مقدار اکتفا مى شود.

منبع: کتابخانه دیجیتال امام علی علیه السلام