پرسش :

فلسفه تحریم «قمار» چیست؟


پاسخ :
کمتر کسى را مى توان یافت که از زیان هاى گوناگون «قمار» بى خبر باشد، براى توضیح بیشتر گوشه اى از عواقب شوم و خانمان برانداز آن را بطور فشرده یادآور مى شویم:
 
قمار بزرگترین عامل هیجان
کلیه روانشناسان و دانشمندان پیسیکولوژى، معتقدند که هیجانات روانى عامل اصلى بسیارى از بیماریها است، مثلاً کم شدن ویتامینها، زخم معده، جنون و دیوانگى، بیماری هاى عصبى و روانى بصورت خفیف و حادّ و مانند آنها در بسیارى از موارد ناشى از هیجان مى باشد و «قمار»، بزرگترین عامل پیدایش هیجان است تا آنجا که یکى از دانشمندان امریکایی مى گوید: «در هر سال در این کشور فقط دو هزار نفر در اثر هیجان قمار مى میرند و بطور متوسط قلب یک «پوکرباز»؛ (یکنوع بازى قمار) متجاوز از صد بار در دقیقه مى زند، قمار گاهى سکته قلبى و مغزى نیز ایجاد مى کند و قطعاً عامل پیرى زودرس خواهد بود». بعلاوه به گفته دانشمندان، شخصى که مشغول بازى قمار است، نه تنها روح وى دستخوش تشنج است؛ بلکه تمام جهازات بدن او در یک حالت فوق العاده بسر مى برند، یعنى ضربان قلب بیشتر مى شود، مواد قندى در خون او مى ریزد، در ترشحات غدد داخلى، اختلال حاصل مى شود، رنگِ صورت مى پرد، دچار بى اشتهائى مى شود و پس از پایان قمار به دنبال یک جنگ اعصاب و حالت بحرانى به خواب مى رود و غالباً براى تسکین اعصاب و ایجاد آرامش در بدن متوسل به الکل و سایر مواد مخدر مى شود، که در این صورت زیان هاى ناشى از آن را نیز باید به زیان هاى مستقیم قمار اضافه کرد. از زبان دانشمندان دیگرى مى خوانیم: «قمارباز، انسانى مریض است که دائماً احتیاج به مراقبت روانى دارد، فقط باید سعى کرد به او فهماند که یک خلاء روانى، وى را به سوى این عمل ناهنجار سوق مى دهد، تا در صدد معالجه خویش برآید».
 
رابطه قمار با جنایات
یکى از بزرگترین مؤسسات آمارگیرى جهانى ثابت کرده است که: 30 درصد جنایتها با «قمار» رابطه مستقیم دارد و از عوامل بوجود آمدن 70 درصد جنایات دیگر نیز بشمار مى رود.

ضررهاى اقتصادى قمار
در طول سال، میلیونها بلکه میلیاردها از ثروت مردم جهان در این راه از بین مى رود، گذشته از ساعات زیادى که از نیروى انسانى در این راه تلف مى شود و حتى نشاط کار مداوم را در ساعات دیگر سلب مى کند، مثلاً در گزارشها چنین آمده است: «در شهر «مونت کارلو» که یکى از مراکز معروف قمار در دنیا است، یک نفر در مدت 19 ساعت قمار بازى، 4 میلیون تومان ثروت خود را از دست داد، وقتى درهاى قمارخانه بسته شد یک راست به جنگل رفت و با یک گلوله مغز خویش را متلاشى کرد و به زندگى خود خاتمه داد، گزارش دهنده اضافه مى کند، جنگل هاى «مونت کارلو» بارها شاهد خودکشى این پاک بازها بوده است».
 
زیان هاى اجتماعى قمار
بسیارى از قماربازان به علت اینکه گاهى برنده مى شوند و در یک ساعت ممکن است هزاران تومان سرمایه دیگران را به جیب خود بریزند، حاضر نمى شوند تن به کارهاى تولیدى و اقتصادى بدهند، در نتیجه چرخ هاى تولید و اقتصاد به همان نسبت لنگ مى شود و درست اگر دقت کنیم مى بینیم که، تمام قماربازان و عائله آنان سربار اجتماع هستند و بدون اینکه کمترین سودى به این اجتماع برسانند از دسترنج آنها استفاده مى کنند و گاهى هم که در بازى قمار باختند، براى جبران آن دست به سرقت مى زنند.

خلاصه زیان هاى ناشى از قمار به حدى است که حتى بسیارى از کشورهاى غیر مسلمان آنرا قانوناً ممنوع اعلام کرده اند؛ اگرچه عملاً بطور وسیع آنرا انجام مى دهند. مثلا انگلستان در سال 1853 و امریکا در سال 1855 و شوروى در سال 1854 و آلمان در سال 1873، «قمار» را ممنوع اعلام نمودند. در پایان این بحث اشاره به این موضوع، جالب به نظر مى رسد، که طبق آمارى که بعضى از محققان تهیه کرده اند جیب برى 90 درصد، فساد اخلاق 10 درصد، ضرب و جرح 40 درصد، جرائم جنسى 15 درصد، طلاق 30 درصد و خودکشى 5 درصد، معلول قمار است. اگر بخواهیم یک تعریف جامعى براى قمار تهیه کنیم، باید بگوئیم: قمار یعنى قربانى کردن مال و شرف براى بدست آوردن مال غیر به خدعه و تزویر و احیاناً بعنوان تفریح و البته نرسیدن به هیچ کدام.(1)

پی نوشت:
(1). تفسیر نمونه، مکارم شیرازى، ناصر، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 شمسی، چاپ: اول، ج 2، ص 126.

منبع: یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ‏، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: حسینى، سید حسین، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ‏1386 شمسی، ‏چاپ: چهارم‏، ‏ص 507.