پرسش :

چگونه می توان از گواهی پیامبران پیشین نبوّت پیامبری را اثبات کرد؟


پاسخ :
یکی از راه هائی که با آن مى توان پیامبران واقعى را از مدّعیان دروغین شناخت اخبار قطعى و صریح پیامبران پیشین نسبت به پیامبران آینده است؛ بدیهى است از این راه براى شناختن نخستین پیامبر خدا نمى توان استفاده کرد.

اگر چه این راه، راه ساده اى است؛ ولى آن قدر هم که بعضى از سوء استفاده کنندگان پنداشته اند ساده و آسان نیست. براى این که از این راه نتیجه قطعى و غیر قابل انکار گرفته شود باید شرایط چهارگانه زیر را کاملا در آن رعایت کرد.

1- ثبوت نبوّت پیامبر قبل که چنین خبرى مى دهد، و مى گوید بعد از من فلان پیامبر با این صفات و علایم و مشخصات ظهور خواهد کرد; با دلیل قطعى و غیر قابل انکار.

ناگفته پیدا است اگر نبوّت شخص خبر دهنده کاملا محرز و مسلّم نباشد گواهى او هیچ گونه ارزشى نخواهد داشت.

2- باید خبر مزبور بطور قطع و یقین از پیامبر پیشین صادر شده باشد؛ بنابراین به هر خبر ضعیف و مشکوکى که در هر کتابى باشد نمى توان تکیه کرد؛ حتّى بر اخبارى که در کتاب هاى معتبر وجود دارد، تا به سر حد قطع و یقین نرسد نیز نمى توان اعتماد نمود.

3- دلالت این خبر باید صریح و قاطع و غیر قابل تردید باشد؛ نه این که به یک جمله از سخنان دو پهلو بچسبیم و با تفسیرها و توجیه ها و احیاناً تحریف آن را منطبق بر نبوّت مدّعى جدید کنیم.

زیرا منظور پیامبر پیشین از چنین خبرى هرگز معماگویى نبوده؛ مسلّماً او نمى خواسته بر روى یک راز ناگفته سرپوش ابهام بگذارد؛ بلکه او مى خواسته از یک حقیقت مهم که سرنوشت آیندگان به آن بستگى داشته، پرده بردارد؛ و پیروان خود را نسبت به پیامبر آینده از شک و تردید و سرگردانى بیرون آورد؛ روشن است در چنین مقامى باید با صراحت تمام و بى پرده سخن بگوید؛ و از هرگونه ابهام و پرده پوشى که دستاویزى براى مدّعیان دروغین و ماجراجویان خواهد شد به شدت بپرهیزد.

4- علایم و مشخصاتى که در گفتار پیامبران پیشین ذکر شده باید کاملا بر وضع مدّعى جدید تطبیق کند؛ نه این که مجبور باشیم به وسیله دست کارى و کم و زیاد کردن آن را منطبق سازیم؛ هر کجا کمبودى داشت از خودمان چیزى روى آن بگذاریم; و هر کجا اضافه اى داشت از آن برداریم؛ اگر چنین کنیم مسلّماً خود را فریب داده ایم؛ و چنین پیامبرى مبعوث افکار شیطانى ما است نه مبعوث از طرف خدا!

اگر این جهات چهارگانه در اخبار پیامبر پیشین جمع باشد مى توان به وسیله آن مقام نبوّت مدّعى جدید را شناخت؛ و اگر یکى از اینها ناقص باشد نتیجه صحیحى از آن به دست نمى آید.

منبع: پیام قرآن‏، آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى، دار الکتب الاسلامیه‏، تهران‏، 1386 ه. ش‏ ‏،ج 7، ص 311.