پرسش :

منظور از میانه بودن «قبله» مسلمانان چیست؟


پاسخ :
خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: «وَ کَذَلِکَ جَعَلْنَاکُم اُمَّةً وَسَطاً لِتَکوُنُوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ وَ یَکُونُ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً»(1)؛ (همان طور [که قبله شما یک قبله میانه است] خود شما را نیز امّت میانه اى _ که از هر نظر در حد اعتدال در میان افراط و تفریط مى باشد _ قرار دادیم تا امت نمونه اى در برابر مردم باشید و پیامبر(صلى الله علیه وآله) هم فرد نمونه اى در برابر شما باشد).

اما وجه این که قبله مسلمانان میانه است این است که: در آن زمان مسیحیان تقریباً به سمت مشرق مى ایستادند؛ زیرا بیشتر ملل مسیحى در کشورهاى غربى مى زیستند و براى ایستادن به سوى بیت المقدس ناچار بودند به سمت مشرق بایستند و به این ترتیب جهت مشرق به طور کلى قبله آنان محسوب مى شد، ولى یهود که بیشتر در شامات و بابل و مانند آن به سر مى بردند و به طرف بیت المقدس _ که براى آنان تقریباً در سمت غرب بود _ مى ایستادند و بدین ترتیب نقطه غرب قبله آنان بود؛ اما کعبه نسبت به مسلمانان آن روز که ساکن مدینه بودند، سمت جنوب بود که میان مشرق و مغرب بود و از این جهت میانه محسوب مى شد، در حقیقت قرآن با معرفى کردن قبله مسلمانان مى خواهد رابطه اى بین برنامه هاى اسلامى بیان کند که برنامه هاى این دین، میانه و متعادل هستند و در نتیجه مسلمانان امتى میانه و حد وسط هستند.

پی نوشت:
(1). سوره بقره، آیه 143.

منبع: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: اکبر خادم الذاکرین‏، نسل جوان‏، قم‏، 1385 شمسی، چاپ: اول، ج 1، ص 125.