پرسش :

چرا خداوند «تألیف قلوب» بین مومنین در عصر رسول الله (صلی الله علیه و آله) را به خود نسبت می دهد؟


پاسخ :
قرآن در آیه 63 سوره «انفال»، تألیف قلوب مؤمنان را به خداوند نسبت می دهد و می فرماید: (او همان کسى است که تو را با یارى خود و مؤمنان تقویت کرد، و میان دل هاى آنها الفت برقرار ساخت، اگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مى کردى که میان دل هاى آنها الفت دهى، نمى توانستى، ولى خداوند در میان آنها الفت ایجاد کرد، او توانا و حکیم است)؛ «هُوَ الَّذى اَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤمِنِینَ * وَ اَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِم لَوْ اَنْفَقْتَ ما فِى الاْرْضِ جَمیِعاً ما اَلَّفْتَ بَیْنَ قُلوُبِهِمْ وَ لکِنَّ اللّهَ ألَّفَ بَیْنَهُمْ اِنَّهُ عَزیِزٌ حَکیِمٌ».

همچنین در آیه 103 آل عمران، بار دیگر تالیف بین قلوب را به خدا نسبت داده است و می فرماید: «وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَ لاَ تَفَرَّقُواْ وَ اذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا»؛ (و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت‏ خدا را بر خود یاد کنید آنگاه که دشمنان [یکدیگر] بودید پس میان دلهاى شما الفت انداخت تا به لطف او برادران هم شدید)، در حالی که پیوند بین قلوب با تلاش پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) ایجاد شد. در توضیح این مطلب، باید گفت که این تالیف بین قلوب، معجزه ای الهى است که خدا در اختیار پیامبرش قرار داده، وگرنه کینه ها و عداوتهاى نو و کهنه در میان مردم متعصّب و لجوج و نادان و بى سواد عصر جاهلى به اندازه ای بود، که هیچ قدرتى نمى توانست آنها را برطرف سازد، حتى اگر تمام ثروت هاى زمین را در این راه هزینه مى کردند، اما تعلیمات اسلام، اخلاق پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امدادهاى الهى کار خود را کرد، و غیرممکن را ممکن ساخت، و معجزه اى عظیم، و مهم ترین معجزات پیامبر(صلى الله علیه وآله) به وقوع پیوست، و الفت را که به معنى اجتماع توأم با انسجام، اُنس و التیام است، در دل هاى پراکنده و مملو از بغض و کینه آنان ایجاد کرد و کینه هاى دیرینه را از دل ها شست.

منبع: اخلاق در قرآن‏، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسة الامام على بن ابى طالب (علیه السلام)، قم‏، 1377 ش،‏ چاپ اول‏، ج 3، ص 448.