پرسش :

آیا بختک از نظر دینی واقعیت دارد؟


پاسخ :
بختک یک پدیده طبیعی است که عده بسیاری آن را تجربه کرده اند. به این شکل که از خواب بیدار شده و هشیاری خود را به دست می آورند، اما قادر به تکان دادن هیچ کدام از اجزای بدن نیستند و بعد از لحظات کوتاهی این حالت برطرف می شود.

باور خرافی رایج در میان مردم این است که موجودی مثل اجنه بر روی سینه می نشیند و به همین دلیل احساس خفگی ایجاد می‌شود. حتی نقاشی معروفی توسط هنری فوسلی نیز در این باره کشیده شده است.

در طب قدیم، توضیح این پدیده، به این شکل بود که غلبه بلغم آن را به وجود می آورد. و توضیح مطلب بدین شکل است:

وقتى شخصى غذا می‌خورد آن غذا پس از طبخ در معده به کبد می‌رود و به چهار جزء تقسیم مى‌‏شود:

جزء اول که مایعى زرد رنگ و از سه جزء دیگر سبک‏تر است و در روده مى‌‏ایستد موسوم به صفراء است.

جزء دوم کمى سنگین‏‌تر است و بعد از صفرا واقع مى‌‏شود و آن خون است.

جزء سوم مایه سفید لزجى است که آن را بلغم مى‌‏نامند.

جزء چهارم که از همه اینها سنگین‏ تر است و مانند گل و لاى می‌ماند سوداء نام دارد.

طبیعت صفراء سرد و خشک، طبیعت خون گرم و تر، طبیعت سوداء سرد و خشک و طبیعت بلغم گرم و تر است.

... طبایع را بر چهار جزء بدن تقسیم کرد: بر سر، سینه، پهلو و شکم.

۱- خون را بر سر و صورت و چشمها و گوشها و بینى و دهان و دماغ مسلط کرد. ۲- بلغم را بر سینه با نیروى باد استیلا داد. ۳- صفرا را بر دنده‏‌هاى پهلو غالب کرد. ۴-  سودا را بر شکم و احشاء و امعاء سیطره داد.

هر کدام از این اخلاط غلبه کند آثارش در جاهائى که فوقا ذکر شد بیشتر مشهود است مثلا: وقتى خون غلبه کند رنگ رخساره و زبان و چشم سرخ مى‏‌شود ... وقتى صفرا غلبه میکند نیز داراى علائم بسیارى است که ظاهرتر از همه عطش زیاد و درد پهلو و معده و احساس سوزش است. وقتى سوداء غالب مى‏‌آید شکم به پشت مى‌‏چسبد و بیمار احساس گرسنگى زیاد میکند. هنگامى که بلغم چیره مى‌‏شود شخص بسیار آروغ میزند به تنگى نفس مبتلا مى‌‏شود، کمتر احساس عطش میکند و بسیار گمان مى‏‌برد که سینه‌‏اش را خلط گرفته است.

بیمار بلغمى بسیار به سنگینى سینه مبتلا مى‌‏شود، چنان که گاهى تخیل چیزى را در روى سینه‌‏اش مجسم میکند که از آن تعبیر به بختک می‌نمایند.[۱]

و راه حلی که برای جلوگیری از بختک در افرادی که مبتلا به آن می شوند، می تواند توصیه هایی نظیر: پرهیز از خوردن زیاد غذا و نوشیدن کافئین به مقدار زیاد و کشیدن سیگار پیش از خواب، کاهش سطح استرس، خوابیدن به اندازه کافی، انجام ورزش‌های منظم و ... باشد. حتی در برخی موارد از دارو نیز استفاده می شود.

پی‌نوشت:
[۱]. طب الرضا (طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام)، ص ۱۹۳.

منبع: www.soalcity.ir