پرسش :

در انتخابات نمی دانم به چه کسی رأی دهم، لطفا بفرمایید به چه کسی رأی دهم؟


پاسخ :
در مسئله انتخابات آن چه که مهم است انتخاب بهترین گزینه ازبین کاندیداهای موجود می باشد. به این معنی که لازم است انتخاب ما بر اساس بینشی عقلانی باشد به گونه‌ای که بتوانیم از آن در برابر عقل سلیم دفاع کنیم. رسیدن به این انتخاب از دو روش دست‌یافتنی است.

1. این‌که ما از روی شناخت‌های شخصی خودمان به نتیجه برسیم، 2. به وسیله مشورت گرفتن از متخصص در این زمینه.

در ادامه به بحثی در مورد تشخیص فرد مناسب برای انتخاب اشاره‌ای می‌کنیم. در مسأله انتخابات آن‌چه مدنظر است تشخیص فرد مناسب‌تر از میان سایر افراد است؛ نکته‌ای که در مورد انتخاب‌کنندگان مهم می باشد، انجام دو وظیفه بسیار حساس است که اگر آنها را رعایت نکنند، به نظر می‌آید پاسخی منطقی برای عقل سیلم نداشته و از این روی می‌توان گفت که وظیفه دینی خود را در این خصوص انجام نداده‌اند:

1. انتخاب، برای رضای خدا و مصلحت امت اسلامی باشد و امیال نفسانی، روابط دوستی، گروه گرایی، تعصبات نژادی و محلی و قومی و قبیله ای وجود نداشته باشد. رسول خدا(ص) نقل می کنند؛ «هر کس از بین مسلمانان عامل را بر سر کار بیاورد و بداند که در بین مسلمین فردی وجود دارد که او برای این کار سزاوارتر و به کتاب خدا و سنت پیغمبر(ص) آشناتر است، آن کس به خدا و رسول خدا و جمیع امت اسلامی خیانت کرده است». (الغدیر، ج 8، ص 291)

2. وظیفه دوم این است که فردی را که می خواهند انتخاب کنند، کاملاً شناخته باشند و از دیانت، صداقت، توان انجام مسؤولیت و میزان کارآیی او را برای کاری که انتخاب می کند. مطمئن باشند برای رسیدن به این تشخیص نیاز به شناخت معیارها و ملاکات تشخیص اصلح می باشد و نمی توان به شرایطی که در قانون ذکر شده، اکتفا نمود؛ چراکه این شرایط حداقل شرایط بوده و اغلب افراد مورد انتخاب نیز دارای آن هستند مهم در انتخاب ما توجه به بهترین گزینه است. دست‌یابی به این مهم در پرتو همان دو نکته ذکر شده در ابتدای این بحث است. در اسلام، امر زعامت بسیار مهم است و کسی که عهده دار زعامت مسلمین می شود، باید واجد بیش ترین شرایط باشد. پس از ذکر این دو وظیفه می‌توان به بررسی ویژگی‌ها و شرایط لازم در افراد برای انتخاب شدن پرداخت. این شرایط با توجه به آموزه‌های دینی و عقلانی چنین‌اند:

1. با تقوا و پرهیزکار، عادل و پارسا و پرهیز از هرگونه معصیت و گناه؛

2. دارای حلم و بردباری و حسن اخلاق و خوش رفتاری با مردم و زیردستان؛

3. دارای زندگی ساده و بی آلایش و بی اعتنا به جلوه های فریبنده دنیا، توأم با رعایت عفت و پاک دامنی در خانواده. امام علی(ع) می فرمایند: حکمرانی طعمه و خوراک نیست، بلکه امانت است. (نهج البلاغه، نامه 5)؛

4. پای بند به اجرای سنت های دینی و انجام واجبات الهی؛

5. دارای دانش کافی و آگاهی از آموزه های اسلامی همراه با بینش عمیق سیاسی و مدیریت کافی و حسن تدبیر برای اداره امور جامعه؛

6. برای پیروزی بر رقیب از هر وسیله‌ای استفاده ننماید. حضرت علی(ع) در مقابل کسانی که پیشنهاد می دادند برای جذب افراد و جلوگیری از خطر احتمالی به بعضی از آنها سهم بیشتری از بیت المال بدهد، می فرمایند: «به من دستور می دهید که با جور طلب یاری نمایم». (نهج البلاغه، خطبه 12)؛

7. در همه حال مصلحت نظام اسلامی، وحدت و منافع و امنیت ملی را بر مصالح گروهی و جناحی و شخصی خود، مقدم بدارد؛

8. براساس آیه کریمه «أَطِیعُوا اَللَّهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِی اَلْأَمْرِ مِنْکُمْ،(نساء، آیه 59) همواره نسبت به اندیشه و نگرش ولایت پایبند بوده، در راستای خط امام و رهبری قدم بردارد؛

9. دشمن ستیز، دوست‌دار حق و مخالف باطل باشد«أَشِدَّاءُ عَلَی اَلْکُفَّارِ، رُحَماءُ بَیْنَهُمْ». (فتح، آیه 29)

دومین مرحله بعد از شناخت معیارها و شرایط کاندیدای اصلح، شناسایی و تشخیص مصداق آن می باشد. برای تعیین مصداق، باید بررسی شود:
 
الف) تشخیص وجود شرایط و ملاکات اخلاقی، دینی، تعهد و... در فرد مورد نظر و برتری او نسبت به سایر کاندیداها:
در این باره باید گفت که شناخت کامل مسائل معنوی، اعتقادی، تقوا و... در افراد کار بسیار دقیق و حساس است. تا انسان بافردی معاشرت طولانی و نشست و برخاست کافی نداشته باشد، و او را در حالت های مختلف و زمینه های گوناگون آزمایش نکرده باشد، نمی تواند به نتیجه برسد؛ لذا باید با مرور بر سابقه زندگی فرد و کسب اطلاعات از افرادی که او را در این زمینه ها کاملاً می شناسند، آگاهی لازم را به دست آورد.
 
ب) تشخیص میزان کارآیی، تخصص، توان مدیریتی و... با توجه به نوع مسئولیت محوله:
برای این کار نیز باید با سوابق علمی و تحصیلی، سوابق اجرایی و... آشنایی کامل داشته باشد و یا از افراد مورد اطمینان و گروه های مطمئن کسب آگاهی نماید. در هر صورت، تشخیص حق و باطل و یا شناخت کاندیدای مناسب‌تر ، با توجه به شناخت معیار حق و شرایط و صفات افراد اصلح، ممکن می باشد. اگر فردی نتوانست خودش مصادیق را تشخیص دهد، لازم است به آگاهان عادل و خبره مراجعه کند و براساس شناخت و معرفت کامل وظایف اجتماعی خود را سامان دهد تا هم در برابر عقل سلیم جواب‌گو باشد و هم وظیفه شرعی خود را به انجام برساند.

برای آگاهی بیشتر ر.ک:
1. احمدرضا کشوری، اصول سیاسی اسلام در عهدنامه امام علی(ع)؛
2. علی اکبر علیخانی، توسعه سیاسی از دیدگاه امام علی(ع)؛ 3. انتخابات از نظر اسلامی و قانون اساسی، ماهنامه پاسدار اسلام.

منبع: پرسمان