پرسش :

چرا قرآن کریم در سوره بقره آیه 282 فرموده: گواهى دادن دو زن برابر یک مرد است‌؟


پاسخ :
در این باره که چرا در گواهى دادن، دو زن در برابر یک مرد باید باشد، به چند نکته اشاره مى‌شود:

اولاً: این گونه نیست که در همۀ موارد شهادت دو زن برابر یک مرد است، بلکه مواردى هم هست که گواهى یک زن نیز پذیرفته مى‌شود، مانند مسائلى که مخصوص زنان است.

ثانیاً: در مواردى که گواهى و شهادت دو زن در حکم شهادت یک مرد است، بدین جهت که تسلط‍‌ بر کیفیت وقوع حادثه براى زنان با موانع بسیارى همراه است، قرآن کریم در این باره مى‌فرماید:«فَاِن لَم یَکونا رَجُلَینِ‌ فَرَجُلٌ‌ وامرَاَتانِ‌ مِمَّن تَرضَونَ‌ مِنَ‌ الشُّهَدآءِ ان تَضِلَّ‌ احداهُما فَتُذَکِّرَ احداهُمَا الاُخرىٰ‌؛1 پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن، از میان گواهانى که [به عدالت آنان] رضایت دارید گواه بگیرید تا اگر یکى از آن دو زن فراموش کرد اشتباه کرد زن دیگر، وى را یادآورى کند.»

دو تا زن براى این است که هر دو شاهد صحنۀ حادثه باشند و حضور در حادثه براى دادن گواهى براى زنان غالباً همراه با موانع است و مانند مردان آزاد نیستند؛ زیرا زن مشغول کارهاى خانه، تربیت کودک و مشکلات مادرى و گاهى موانع اخلاقى و احساسى است، لذا ممکن است آن صحنه‌اى که دیده فراموش کند، یا کاملاً در جریان حادثه قرار نگیرد بنابراین دو تا زن در این جریان حضور پیدا کنند تا اگر براى یکى اشتباهى رخ داد دیگرى او را متذکر کند.2

پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره بقره، آیه 282
(2). زن در آئینه جلال و جمال، عبداللّه جوادى آملى، ص 346-347؛ ر. ک: آلاءالرحمن فى تفسیر القرآن، محمد بلاغى نجفى، ج 1، ص 248

منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.