پرسش :

معیارهای نامزد انتخاباتی اصلح چیست؟


پاسخ :

داشتن بینش سیاسی

بر اساس سخنان امام علی (علیه السلام) متخصص و کارآیی اجرایی در مسئولان و کارگزاران حکومت، به تنهایی کافی نیست، بلکه لازم است کارگزاران دارای بینش و آگاهی سیاسی باشند تا مغلوب و فریفته دیگران به ویژه دشمنان نشوند و در اداره امور کشور، و رتق و فتق امور مردم فریب نخورده و بتوانند جامعه اسلامی را به بالاترین درجه کمال برسانند.
 
امام علی (علیه السلام) ابر فرموده است: «آفة الزعماء ضعف السیاسة؛ آفت کارگزاران ناتوانی در [بینش] سیاسی است».(1)

و نیز فرمودند: «من قصر عن السیاسة صغر فی الریاسة؛ کسی که در سیاست کوتاه [فکر] باشد، مدت ریاستش اندک خواهد بود».(2)
 
امام راحل (رحمه الله) می فرمایند: «یکی از وظایف مهم شرعی و عقلی ما برای حفظ اسلام و مصالح کشور، حضور در حوزه های انتخابیه و رأی دادن به نمایندگان صالح کاردان و مطلع بر اوضاع سیاسی جهان و سایر چیزهایی که کشور به آن ها احتیاج دارد می باشد.»(3)
 
انتخاب اصلح برای مسلمین، یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد. باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد و ممکن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد.(4)
 

انصاف و عدالت پیشگی

از مهمترین شرایط مسئولان نظام، رعایت انصاف، عدالت و قسط در برنامه ریزی ها و رفتارها و تمامی شئون اجتماعی و سیاسی است. بنابراین، پرهیز از هر گونه ستم و ظلم نسبت به دیگران به ویژه مردم منتخبش بر وی واجب خواهد بود.
 
قرآن کریم با صراحت و قاطعیت تمام این صفت کارگزاران را تعیین می فرماید: «وَ لَا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَ مَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ؛ به آنان که ستم کردند، اعتماد نکنید که آتش دامنگیر شما می شود و جز خدا برای شما یاورانی نیست.»(5)
 
بر این اساس نباید مسئولیت های کشوری را به چنین افرادی واگذار کرد و آنان را یاری رساند. امروز بزرگ ترین یاری به افراد ظالم و ستمکار، رأی دادن به آنان و انتخاب آنان است. امام صادق بل می فرماید:«من مشى الى ظالم لیعینه و هو یعلم انه ظالم فقد خرج عن الاسلام» (6)
 
هرکس برای مساعدت و یاری ظالمی در پی او رود، در حالی که میداند او ظالم است، از اسلام خارج شده است.
 
در فتوای آیت الله صافی آمده است: «اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آن ها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.»
 

شجاعت انقلابی

یکی از معیارهای بنیادین کارگزاران نظام دینی، داشتن شهامت، شجاعت و جرأت بیان نظرات خود و استقلال رأی و نترسیدن از دشمنان داخلی و خارجی و باج ندادن به جناح ها و گروه های معارض و غیر خودی است. چه بسا نبودن روحیه مقاومت و شجاعت انقلابی در یک کارگزار دینی، موجب جرات یافتن دشمنان و پیدا کردن چشم طمع آنان می شود.
 
حضرت امام (رحمه الله) می فرماید: «کسانی را که انتخاب میکنید، باید مسائل را تشخیص دهند؛ نه از افرادی می باشند که اگر روس یا آمریکا یا قدرت دیگری تشری زد، بترسند، باید بایستند و مقابله کنند.»(7)
 
مقام معظم رهبری نیز فرموده است: «... آن کسی که اسلام را نمی پسندد و مقررات اسلامی را قبول نمی کند، برای خاطر دل بیگانگان و خوش آمد دیگران به انقلاب و ارزش های انقلابی خیانت می کنند و یا به خاطر ترس از دیگران، به جای اینکه به ملت گرایش نشان دهد، به دشمن گرایش نشان میدهد و آن کسی که تقوای لازم را ندارد و اهل دنیا است و فقط برای نام و نشان و استفاده شخصی این مسئولیت را می خواهد، او لایق و شایسته این کار نیست.»(8)
 

حمایت از محرومان

یکی از اهداف و برنامه های جمهوری اسلامی ایران - که در قانون اساسی نیز به آن اشاره شده - رفع محرومیت و فشار از مردم متدین و خدمت به اقشار مختلف جامعه به خصوص مستضعفان، پابرهنگان، نیازمندان و ... است.
 
دست اندرکاران نظام جمهوری اسلامی، نه تنها باید خود را وقف خدمت به محرومان و نیازمندان نمایند، بلکه لازم است همواره ارتباط مستقیم و دوستانه ای نیز با آنان برقرار کنند. در غیر این صورت، لیاقت و صلاحیت مسئولیت در جمهوری اسلامی ایران را ندارند و نمی توانند منتخبان ملت اسلامی ایران باشند. حضرت امام (رحمه الله) فرمود: «اشخاصی که معروف هستند به خدمت به مردم، آن ها را تعیین بکنند».(9)
 
مقام معظم رهبری نیز این مهم را برای مسئولین نظام معین کرده و فرموده اند: «در تنظیم برنامه های کشور، اصلی ترین مسئله عبارت از رفع فقر و محرومیت و نجات طبقات مستضعف و محروم و پابرهنگان از تبعات در دوران ستم شاهی و آثار سلطه بیگانگان است. نمایندگان محترم باید در قوانین مصوب و نیز در مراجعات خود با مسئولان اجرایی کشور، این را اصل بدانند و وظیفه کمک به محرومان را سرلوحه مسئولیت های نمایندگی خود قرار دهند.»(10)
 

صلاحیت اخلاقی

از شروط اساسی در انتخابات کارگزاران و مسئولان نظام، برخورداری آنان از صلاحیت اخلاقی می باشد.
 
مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «در نظام جمهوری اسلامی غیر از دانایی و کفایت سیاسی، کفایت اخلاقی و اعتقادی هم لازم است. افرادی نگویند که اخلاق و عقیده مسئله شخصی انسان هاست بله، اخلاق و عقیده مسئله شخصی انسان هاست؛ اما نه برای مسئول، من اگر در جایگاه مسئولیت قرار گرفتم و اخلاق زشتی داشتم؛ فهم بدی از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم که باید جیب خودم را پر کنم، نمی توانم به مردم بگویم این عقیده و اخلاق شخصی من است د ن و اخلاق و عقیده ربطی به کسی ندارد.

برای یک مسئول، عقیده و اخلاق مسئله شخصی نیست، مسئله اجتماعی و عمومی است؛ حاکم شدن بر سرنوشت مردم است. آن کسی که به مجلس می رود، یا به هر مسئولیت دیگری در نظام جمهوری اسلامی می رسد، اگر فاسد، بیگانه پرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، دیگر نمی تواند نقشی را که ملت و طبقات محروم می خواهند، ایفا کند.

اگر آن شخص انسان معامله گر، رشوه گر و توصیه پذیر و مرعوبی بود، در مقابل تشر تبلیغات و سیاست های خارجی جا زد، دیگر نمی تواند مورد اعتماد مردم قرار بگیرد و برود آنجا بنشیند و تکلیف ملک و ملت را معین کند. این شخص غیر از کفایت ذاتی و دانایی ذاتی، به شجاعت اخلاقی، تقوای دینی و سیاسی و عقیده درست هم احتیاج دارد. البته این حرف من نباید موجب شود تفتیش عقاید راه بیندازند و نفر به نفر سؤال کنند که عقیده شما راجع به فلان موضوع چیست. من با تفتیش عقاید موافق نیستم... بنابراین صلاحیت اخلاقی لازم است و همه باید روی این بعد حساس باشند.

بعضی میگویند حق شهروندی انتخاب شدن را نبایستی سلب کرد. حق انتخاب شدن، حق شهروندی معمولی مثل حق شغل و کسب و کار و ساکن شدن در شهر و راه رفتن در خیابان و خریدن اتومبیل و ... نیست. این یک حق شهروندی است که برای دارنده آن صلاحیت هایی لازم است که این صلاحیت ها باید احراز شود.»(11)
 
آیت الله صافی گلپایگانی درباره چگونگی رفتار فرد اصلح فرمودند: «در جامعه اسلامی، فرد اصلح با رفتار و اخلاق و عمل خود نشان دهد که مردم خواهان آن هستند و با اصرار از او می خواهند که وارد میدان شود نه با اینکه با تبلیغات و رقابت نادرست خود را پیروز میدان کند.»(12)

پی‌نوشت‌ها:
1- غررالحکم، ح ۳۹۳
2- غررالحکم، ح ۸۵۳۶
3- صحیفه نور، ج ۱۸، ص62
4- صحیفه امام، ج ۱۸، ص ۱۹۷
5- سوره هود، آیه ۱۱۳
6- وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۱۸۲.
7- صحیفه نور، ج ۱۸، ص ۱۹۸.
8- روزنامه جمهوری اسلامی، 1374/11/21
9- صحیفه نور، ج ۱۵، ص ۱۶۳.
10- پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، پیام رهبر معظم انقلاب 1371/3/7
11- همان، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، قزوین 1382/9/26
12- ویژه نامه منشور اخلاقی انتخابات، اسفند ۱۳۸۶

منبع: احکام انتخابات، سید سیف الله نحوی، ناشر: بهار دلها، چاپ اول، قم، 1394 ش.