پرسش :

معاویه چگونه زمینه حادثه عاشورا را فراهم کرد؟


پاسخ :
دوران بیست ساله خلافت معاویه(1) را مى توان از مهمترین عوامل زمینه ساز ماجراى کربلا دانست. در این دوران حوادثى اتّفاق افتاد که مقدّمات پدید آمدن ماجراى کربلا را فراهم ساخت.

در واقع، این دوران از دو زاویه به فرایند حادثه کربلا کمک کرد: از یک سو، ستم ها، قتل ها و غارت ها، بدعت ها و دین ستیزى هاى معاویه، شکل گیرى ماجراى عاشوراى سال 61 هجرى را براى امویان و انتقام آنان از اسلام آسان مى کرد.

خلاف کارى ها، بدعت ها و حوادث سخت و دردناک دوران معاویه فراوان است که عمده آن ها عبارتند از:
1. نقض صلح نامه امام حسن(علیه السلام)
2. نصب منافقان در پست های حساس
3. بستر سازی های فرهنگی همچون: جلوگیری از تفسیر قرآن، ترویج مذهب جبر، تحریم ذکر فضائل حضرت علی(علیه السلام) و سب و دشنام به ایشان، به شهادت رساندن امام مجتبی(علیه السلام) و کشتن شیعیان اهل بیت(علیهم السلام) به بهانه های مختلف، تنگاهای اقتصادی، بدعت ها و.......

از سوى دیگر حوادث دوران او، به ویژه زمینه سازى براى خلافت فرزند فاسدش یزید، عکس العمل شدیدى را از سوى مسلمانان به ویژه اهل بیت رسول خدا(صلى الله علیه و آله) به رهبرى امام حسین(علیه السلام) به همراه داشت.

این عکس العمل ها با شروع خلافت یزید و اصرار او براى بیعت گرفتن از همه مسلمین و رسمیّت بخشیدن به همه خلاف کارى هایش شدیدتر شد; تا آن جا که ـ در پى یک سلسله حوادث ـ به عاشوراى سال 61 منتهى گردید.

پی نوشت:
(1). معاویة بن ابى سفیان بن حرب بن امیّة بن عبد شمس.

منبع: عاشورا ریشه ‏ها، انگیزه ‏ها، رویدادها، پیامدها، سعید داودی و مهدی رستم نژاد، امام على بن ابى طالب علیه السلام‏، قم‏، 1388 ه. ش‏ ، ص 161.