پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره یس چیست؟


پاسخ :
نام ها: نام های این سوره عبارتند از: «یس»، «قلب قرآن»، «رَیحانهُ القرآن» یعنی گل قرآن، «دافِعه» یعنی دفع کننده بدی ها، مُعَمَّمه یعنی جامع خیرات دنیا و آخرت و «سوره حبیب نجّار».

سبب نامگذاری آن به «یس» آن است که در آیه اول آن این تعبیر آمده است. که از حروف مقطعه قرآن و از القاب پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بشمار می آید و از آن رو که داستان «حبیب نجار» در این سوره آمده است بدین نام هم خوانده شده است.

شمارگان: دارای 83 آیه، 729 کلمه و 3000 حرف است.

نزول: سوره یس در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرود آمد؛ این سوره چهلمین سوره ای است که بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شده یعنی بعد از سوره جن و قبل از سوره فرقان و حدوداً بین هجرت مسلمانان به حبشه و معراج فرود آمده است. اما در چینش کنونی قرآن سی و ششمین سوره بشمار می آید.

فضایل: در مورد فضیلت تلاوت این سوره از امام صادق علیه السلام حکایت شده که: «خواندن سوره یس در روز یا شب سبب محافظت انسان می شود.»(1)

تذکر: روشن است که خواندن این سوره همراه با عمل به محتوای آن انسان را از آفات و شیاطین حفظ می کند.

ویژگی ها: آن را قلب قرآن خوانده اند. و دارای آیاتی کوتاه و آسان خوان است.
اهداف: سوره یس هدف های اساسی زیر را دنبال می کند:
1. یادآوری توحید.
2. یادآوری معاد.
3. تأکید بر مسأله رسالت و قرآن.

مطالب: در این سوره مطالب عمده زیر بچشم می خورد:
الف) عقاید:
1. نشانه های عظمت خدا در جهان هستی. (آیات 33-44)
2. دلایل گوناگون معاد و بیان چگونگی حشر و پرسش و پاسخ قیامت. (آیات 48-65)
3. بیان رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و قرآن مجید. (آیات 1-11)
 
ب) اخلاق:
تشویق مردم به انفاق. (آیه 47)
 
ج) داستان ها:
1. داستان حبیب نجّار با عنوان «رَجُل». (آیات 20-27)
2. داستان مردم انطاکیه و برخورد آنان با فرستادگان خدا. (آیات 13-19)
3. اشاره به داستان ابیّ بن خلف و انکار معاد جسمانی توسط او. (آیات 78-79)

د) مطالب فرعی:
1. بیان هدف نزول قرآن کریم و اینکه شعر نیست. (آیات 69-70)
2. بیان قانون زوجیّت عمومی در مخلوقات. (آیه 36)
3. سخن از حرکت واقعی خورشید و منازل ماه و شناور بودن آنها در مدار خود. (آیات 38-40)
4. یادآوری عهد خدا با انسان ها که شیطان را عبادت و اطاعت نکنند. (آیه 60)
5. سخن گفتن دست و پا در قیامت. (آیه 65)
6. خلقت انسان از نطفه. (آیه 78)


پی‌نوشت‌ها:
(1) مجمع البیان، دلیل آغاز سوره یس.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.