پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره عبس چیست؟


پاسخ :
نام ها: نام های این سوره عبارتنداز: «عَبَس» به معنای چهره درهم کشیده، «اَعمی» به معنای نابینا و «السَفَره» به معنای سفیران است.

نام های این سوره به ترتیب از آیات اول، دوم و پانزدهم سوره گرفته شده است.

شمارگان: دارای 42 آیه و 133 کلمه و 553 حرف است.

نزول: سوره عَبَس در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرود آمد. این سوره بعد از سوره نجم و قبل از سوره قدر بیست و سومین سوره ای که نازل شده است اما در چینش کنونی قرآن هشتادمین سوره بشمار می آید.

فضایل: از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله حکایت شده که: «هرکس سوره عَبَس را بخواند، با صورتی خندان و شاداب وارد رستاخیز می شود.»(1)

البته این تاثیرات برای کسانی است که این سوره را بخوانند و در دنیا در راستای تعالیم آن حرکت کنند.

اهداف: اهداف اصلی این سوره یادآوری توحید و معاد است. و از اهداف فرعی آن نشان دادن اهمیت قرآن کریم و ارزش های اخلاقی است.

مطالب: مهمترین مطالب این سوره عبارتند از:
الف) عقاید:
1. مطالبی پیرامون نشانه ها و نعمت های خدا و تحریک حس سپاسگزاری انسان در برابر آنها. (آیات 17-32)
2. اشاره ای به حوادث رستاخیز و سرنوشت گروه های مختلف در آن روز. (آیات 33-42)
 
ب) اخلاق:
یادآوری ارزشهای اخلاقی در برخورد با افراد نا بینا و تلاشگر. (آیات 1-10)
 
ج) مطالب فرعی:
یادآوری عظمت قرآن. (آیات 11-16)

پی‌نوشت‌:
(1) مجمع البیان، ج 10، ص 435.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.