پرسش :

واژه «ظلم» و «هضم» چه تفاوتی در معنا دارند؟

پاسخ :
خداوند در آیه 112 سوره طه می فرماید: «وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلایَخافُ ظُلْماً وَ لا هَضْماً»(1)؛ (امّا کسانى که اعمال صالحى انجام دهند، در حالى که ایمان دارند، آنها نه از ظلم و ستمى مى ترسند و نه از نقصان حقشان). مؤمنان صالح، در آن روز نه از ظلم مى ترسند، و نه از هضم.

بعضى از مفسّران گفته اند: ظلم اشاره به این است که آنها هرگز در دادگاه عدل الهی، بیم ندارند که ستمى بر آنها شود و به خاطر گناهى که انجام نداده اند مؤاخذه گردند، و هضم اشاره به آن است که از نقصان ثوابشان نیز وحشتى ندارند؛ چرا که مى دانند پاداش آنها بى کم و کاست داده مى شود.

از سویی برخی دیگر از مفسران احتمال داده اند: اوّلى اشاره به آن است که از نابود شدن کل حسناتشان بیم ندارند، و دومى اشاره به آن است که حتّى از نقصان مقدار کمى از آن نیز وحشتى به خود راه نمى دهند؛ چرا که حساب الهى دقیق است.

این احتمال نیز وجود دارد که: این مؤمنان صالح احتمالاً لغزش هایى نیز داشته اند، یقین دارند این لغزش ها را بیش از آنچه هست درباره آنها نمى نویسند و از ثواب اعمال صالحشان نیز چیزى نمى کاهند.

پی نوشت:
(1). «هَضْم» در لغت به معناى «نقص» است، و اگر جذب شدن غذا را به بدن هضم مى گویند، به خاطر آن است که غذا ظاهراً کم مى شود و تفاله هاى آن باقى مى ماند.

منبع: از تو سوال مى کنند، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ‏ابوالقاسم، مدرسة امام على بن ابى طالب(علیه السلام‏)، قم‏، 1387 شمسی،‏ چاپ دوم‏، ص 210.