پرسش :

آيا صحيح است كه علمای زيديه در يمن منصب هايي در قضاوت دارند؟


شرح پرسش :
پاسخ :
«زيديه» در دو ناحيه به قدرت سياسي رسيدند، يكي در سواحل درياي خزر، از زمان داعي كبير تا حدود سال «520 هجري» كه در آنجا قريب «25 امام» و داعي پيدا شدند؛ و ديگري در يمن كه «يحيي بن حسين» متوفي به سال «298 هـ» آنجا را تسخير كرد و حكومت ديني تأسيس نمود و چند بار با تركان عثماني وارد جنگ شد.[1] دولت ائمه رسّي در «صعداي يمن» (280 تا حدود 700 هـ) از زيديه بودند، اكثر مردم يمن زيدي مذهب اند و تا پيش از جمهوريت، امام ايشان در شهر «صنعا» مي زيست.[2] تعداد آنان به چند ميليون نفر مي رسد. اكثر آنان در بلاد يمن و بقيه در حجاز، سوريه، لبنان، عراق، مصر و كشورهاي آفريقائي زندگي مي كنند.[3] دولت زيديه در يمن توسط يحيي بن الحسين ملقب به «الهادي الي الحق» در سال (288) تأسيس شد، از وي به عنوان بزرگترين شخصيت زيدي، پس از زيد بن علي ياد مي شود. از اين روي مذهب زيديه در يمن به نام وي معروف شده و «هادويه» خوانده مي شود... امامت و حكومت زيديه در يمن تا سال 1382 كه نهضت جمهوري خواهي عربي در يمن برپا گرديد، در فرزندان و نواده گان «الهادي الي الحق» ادامه داشت.[4]
همانطوري كه آيت اللّه سبحاني نوشته اند: زيديه آثار علمي زيادي از خود بجا گذاشته اند، خصوصاً در زمينه هاي ادب، كلام و فقه؛ چنانكه وجود اجتهاد زنده و استمرار اجتهاد در ميان آنها حتي تا امروز بر تعداد آثار علمي آنها افزوده است، منتهي تمام فرهنگ و علوم آنها محصور در يمن و شهرهاي يمن شده است.[5]
نتيجه اين كه در مذهب زيديه علماي فعّال و داراي تأليفاتي هستند كه عمدتاً در كشور يمن زندگي مي كنند. يكي از علماي معروف و معاصر زيديه بنام سيد علامه بدر الدين حوثي حسني يماني با حضرت آيت اللّه سبحاني ملاقات داشته اند كه در كتاب بحوث في الملل و النحل آمده است.[6]
اشخاص صاحب نظر در امور فرقه زيديه مي گويند: فعلا علماي زيدي مذهب در يمن در امور سياسي و امور قضائي و اداره كشور يمن[7] مناصب و مقاماتي دارند.


[1] . الهامي، داود، سيري در تاريخ تشيع، قم، مكتب اسلام، 1375، ص 403، به نقل از شهرستاني.
[2] . مشكور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامي، مشهد، آستان قدس، ص 217.
[3] . فاضل رضوي، شخصيت و قيام زيد بن علي، جامعه مدرسين، ص 307.
[4] . رباني گلپايگاني، علي، فرق و مذاهب كلامي، دفتر تحقيق و تدوين كتب درسي، ص 134.
[5] . سبحاني، جعفر، بحوث في الملل و النحل، قم، مؤسسه امام صادق-عليه السلام-، 1416 هـ ق، ج 7، ص 507.
[6] . همان، ص 519.
[7] . شخصاً از حضرت آيت اللّه سبحاني سؤال كردم و جواب مذكور را بيان فرمودند.

( اندیشه قم )