پرسش :

اينكه يهوديان خود را برتر از همه مي دانند و می گویند خدا اين را گفته از کجا ناشي مي شود؟ توضيح دهيد.

پاسخ :
از ادبيات مكتوب يهوديت بر مي آيد كه در طول تاريخ اين دين، هميشه گونه اي از اين انديشه وجود داشته است كه قوم اسرائيل (يهود)، قوم برگزيده خداست و از جهاتي بر ديگر اقوام و ملل برتري دارد. اعتقاد بر اين بوده است كه اين انديشه در اصلي ترين بخش متون مقدس يهودي ، يعني كتاب تورات ريشه دارد.[1] و برخي از يهوديان به نژادپرستي روي آورده اين اعتقاد را به كتاب مقدس مستند ساختند. در اين جا ريشه هاي اين انديشه به اختصار بررسي شود:
الف)قوم برگزيده عهد قديم
در كتاب تورات، كه در سنت يهودي به شخص حضرت موسي منسوب است فقراتي آمده است، كه جايگاه ويژه قوم اسرائيل را نشان مي دهد. طبق سخن عهد قديم، برنامه خدا اين بوده كه از نسل ابراهيم ـ عليه السلام ـ قومي به وجود آورد و به آن قوم جايگاهي ويژه دهد: «خداوند مي گويد به ذات خود قسم خورده ام كه چون مرا ملاقات كردي و حتي يگانه پرست را از من دريغ نداشتي تو را چنان بركت دهم كه نسل تو... موجب بركت همه قوم هاي جهان خواهد گشت.»[2]
ب) برداشت نژادپرستانه
در طول تاريخ، يهوديت برداشت هاي متفاوتي از انديشه قوم برگزيده داشته است. افراطي ترين برداشت از اين انديشه، برداشت صهيونيست هاي يهودي است. مطابق اين برداشت، قوم اسرائيل برتر و بالاتر از اقوام ديگر و در واقع از جنس ديگري است.[3]
منشاء نژادپرستي
درباره اصل و منشاء نژادپرستي نظريه هاي مختلفي ارائه شده كه برخي از اين قرار است.
1. نظريه مدافعان نژادپرستي؛ بي ترديد كساني كه بني اسرائيل را قوم برتر مي دانند نظريه خود را به عهد قديم و نيز كتاب تلمود[4] مستند مي سازند. گفته مي شود در گذشته و از قرون وسطا اين نظريه پيرواني داشته است.
2. نظريه منشاء تلمودي؛ بنابراين نظريه، منشاء نژادپرستي به تلمود و به ويژه تفسيري كه از آن در قرون وسطا توسط افرادي چون موسي بن ميمون (پزشك و فيلسوف يهودي 1135-1204م) شده است بر مي گردد.[5]
دكتر اسرائيل شاهاك (استاد دانشگاه بحراني بيت المقدس و رئيس جامعه حقوق بشر اسرائيل) مجموعه تلمود را در بردارنده مطالبي نژادپرستانه مي داند. اين مجموعه كه از اواسط قرن دوم ميلادي تا قرن ششم به رشته تحرير در آمده است، مبناي ديگري براي نژاد پرستي يهود و اسرائيل قرار گرفته است.[6]
نقد ديدگاه هاي برتري و نژادپرستي
1. بنا به آنچه گذشت، عهد قديم، قوم اسرائيل را قوم برگزيده خدا مي داند و از سوي ديگر در كشور اسرائيل قوانيني وضع و اجرا شده كه حاكي از تبعيض نژادي است. برخي از نقادان جديد معترفند كه مجموعه عهد قديم در دوره پس از اسارت بابلي و تحت تأثيروضعيت اسف بار قوم نگاشته و به اين دليل در آن نگارش به اسرائيل و قوم يهود توجهي ويژه شده است.[7]
يهود آرمان هاي خود را در قالب تورات و ديگر بخش هاي عهد قديم بيان كرده و در اين ميان دو امر را محور تاريخ خود قرار داد: يكي، قومي كه مقدس است، قوم خاص و برگزيده خداست! و ديگري، سرزميني كه مقدس است، خدا آن را به اين قوم برگزيده بخشيده است.[8]
2. در عصر جديد و در ديدگاه مدرنيست ها چه يهودي و چه غيريهودي، پذيرش اين كه قومي در درگاه خداوند از جايگاه ويژه اي برخوردار باشد بسيار مشكل است و عموماً اين انديشه را به طور كامل رد كرده اند.[9]
3. بر فرض تسالم و پذيرش وجود فقراتي به عنوان قوم برتر، آن گونه كه قرآن كريم نيز دست كم در مقطع زماني خاصي نيز به اين برتري اشاره دارد (ر.ك: سوره مباركه بقره: 47) آيا مي توان به معناي نژادپرستي و برترجويي تفسير كرد؟ قطعاً چنين انديشه اي باطل است، چرا كه منظور قرآن و آيات تورات، برتري آنها بر تمام جهانيان در تمام ادوار تاريخ نيست، بلكه مقصود برتري آنها نسبت به افراد و محيط عصر خودشان است. به دليل اين كه قرآن درباره بني اسرائيل مي فرمايد: «ما اين مستضعفان را و ارث مشرق و مغرب زمين كرديم.»[10] روشن است كه بني اسرائيل در آن زمان وارث تمام جهان شدند. پس مقصود اين است كه وارث شرق و غرب منطقه خودشان گشتند و فضيلت آنها نسبت به افراد همان محيط است. مضافاً بر اين كه برتري حتي در آن محيط هم مشروط به شرائطي است كه بايد بدان عمل كرد تا به آن رسيد.[11]
4. گذشته از آنچه ذكرش رفت، نژادپرستي با ديانت يهود ناسازگار است چنان كه دكتر شاهاك مي گويد: «بايد يكي از اين دو يا نژادپرستي و يا ديانت يهودي را اختيار كرد.»[12]
و اين در حالي است كه يهود بجاي ديانت به نژادپرستي روي آورد و از اعمال نژادپرستانه دولت اسرائيل حمايت مي كند.
حاصل سخن اين كه يهود برتري و نژاد پرستي خود را به كتاب مقدس و تلمود مستند مي سازند و اين در حالي است كه كتاب مقدس و تلمود بعد از اسارت نوشته شده است و آرمان هاي خود را به رشته تحرير در آورده اند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. نژادپرستي دولت اسرائيل، دكتر اسرائيل شاهاك: ترجمه دكتر مجيد شريف.
2. تاريخ يك ارتداد، پرفسور روژه گارودي، ترجمه مجيد شريف.


[1] . ر.ك: هفت آسمان، فصلنامه تخصصي اديان و مذاهب، مقاله آقاي عبدالرحيم سليماني، ش 22، تابستان 83، ص 113.
[2] . سفر پيدايش، 22 : 15-18.
[3] . هفت آسمان، ص 115.
[4] . تلمود به معناي آموزش به كتابي بسيار بزرگ كه احاديث و احكام يهود را در بردارد اطلاق مي شود.
[5] . هفت آسمان، ص 118-119.
[6] . همان، 123.
[7] . همان.
[8] . همان، ص 118.
[9] . همان، ص 118.
[10] . اعراف/ 137.
[11] . ر.ك: مكارم شيرازي، تفسير نمونه، دارالكتب الاسلاميه، ط 722، ج 1، ص 220-221.
[12] . هفت آسمان، 118 به نقل از نژادپرستي دولت اسرائيل.
( اندیشه قم )