پرسش :

راجع به عاق والدين نسبت به فرزندان شنيده‏ايم، ولي آيا عاق فرزندان نسبت به والدين هم داريم يا خير؟ اگر مواردي وجود دارد ذكر نمائيد.

پاسخ :
در كتب احاديث راجع به عاق والدين نسبت به فرزندان روايات زيادي داريم. امّا راجع به عاق فرزندان نسبت به والدين هم رواياتي رسيده است كه ذيلاً به نمونه‏هاي آن اشاره مي‏كنيم:
1- ...عن زيد بن علي عن اميه عن جدّه قال‏عليه السلام: قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: "يلزم الوالدين من العُقوق لولدهما ما يلزم الولد لهما من عقوقهما"[1] زيد بن علي از جدش علي او هم از پيامبرصلي الله عليه وآله روايت مي‏كند كه پيامبر اكرم‏صلي الله عليه وآله فرمود: "پدر و مادر را نيز عُقوق فرزندان مي‏باشد و عاق فرزندان مي‏شوند چنانچه فرزندان عاق پدر و مادر مي‏شوند."
2- قال الصادق‏عليه السلام قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: "رحم اللّهُ من اعان ولده علي بِرّه: قال: قلت: كيف يُعينه علي بِرّه؟ قال: يقبل ميسوره، و يتجاوز عن معسوره و لا يُرهُقه، و لا يخرق به فليس بينه و بين أن يصير في حدّ من حدود الكفر الاّ ان يدخل في عُقوقٍ او قطيعَة رحمٍ، ثم قال رسول اللّه‏صلي الله عليه وآله: الجنّة طيّبة طيّبها اللّه و طيّب ريحها، يُوجد ريحُها مِنْ مسيرة ألفي عامٍ و لا يجد ريح الجنّة عاقّ و لا قاطع رحمٍ و لا مرخي الإزار خُيلاء"[2] از حضرت صادق‏عليه السلام منقول است كه حضرت رسول اكرم‏صلي الله عليه وآله فرمود: "خدا رحم كند كسي را كه فرزند خود را انجام كارهاي نيك كمك كند. راوي عرض كرد: كه چگونه فرزند خود را كمك كند؟ فرمود: كار آساني از او به عمل آيد قبول كند و كاري كه بر او دشوار است و نمي‏تواند انجام دهد از او در گذرد و تكليف‏هاي دشوار به او نكند و سفاهت و تندي به او نكند. سپس پيغمبرصلي الله عليه وآله فرمود: بهشت مكان پاكيزه‏اي است كه خدا آن را خلق كرده است و پاك قرار داده است. و بوي بهشت را خدا پاكيزه كرده است، بوي بهشت از مسافت مسير دو هزار سال به مشام انسان مي‏رسد اما بوي بهشت را آدم عاق و قاطع رحم و آدم لا ابالي و بي‏پروا از نجاست (حرام حاصل از قبل و دبر) و آدم احمق دريافت نمي‏كند.


[1] . الكافي، ج 6، ص 48، ح 5. و اخلاق سيد عبداللّه شُبّر: ص 117. حلية المتقين، علامه مجلسي، ص 92.
[2] . الكافي، ج 6، ص 50، ح 6. حلية المتقين، ص 92، اخلاق شبّر، ص 117.
( اندیشه قم )