پرسش :

خصوصيات ظاهری و سیره حضرت مهدی (عج) در زمان ظهور چیست؟

پاسخ :
شرح پرسش:
خصوصيات ظاهری حضرت مهدی (عج) در زمان ظهور چیست و نحوه برخوردشان با كفار چگونه است؟

پاسخ:
در مورد خصوصيات ظاهری امام زمان (عج) مي توان به چند روايت استناد كرد:
امام رضا ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «نشانه و علامت قائم اين است كه سن حضرت زياد است ولي از نظر چهره جوان مي نمايد؛ به گونه اي كه اگر كسي به او نظر كند، مي پندارد او در سن چهل سالگي يا كمتر است. نشانة ديگرش اين كه گذشت روزگار او را پير نمي كند تا زماني كه اجلش فرا رسد».[1]
و پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمودند: او از فرزندان من است، اندامش چونان مردان بني اسرائيل سخت و ستبر است، به هنگامي سختي و گرفتاري امت من قيام مي كند، رنگ چهره اش به عرب ها شباهت دارد، قيافه اش چون مرد چهل ساله مي نمايد و ....[2]
بنابراين امام از نظر سنّي به جواني 30 ـ 40 ساله مي نمايد اگرچه عمر او بسيار طولاني است.
اما در مورد مشخصات بدني آن حضرت به دو روايت اشاره مي شود ابوبصير مي گويد: به امام صادق ـ عليه السلام ـ عرض كردم: از پدر شما شنيده ام كه امام زمان سينه اي گشاده و كتف هايي باز و عريض دارد امام فرمود: اي ابا محمد! پدرم زره پيامبر را پوشيد ولي برايش بلند بود، به طوري كه بر زمين مي رسيد، من نيز آنرا پوشيدم ولي بر قامتم بلند بود، ولي آن زره بر قامت حضرت قائم چنان مناسب و اندازه است كه بر بدن رسول خدا اندازه بود و قسمت پايين آن زره كوتاه است به طوريكه هر بيننده گمان مي كند اطراف آن را گره زده اند.»[3]
اما در مورد ساير خصوصيات اين امام بزرگوار همانند كمالات اخلاقي، زهد، و ... روايات متعددي است كه در اين نوشتار مجال پرداختن به آنها نيست.

نحوه برخورد حضرت با كفار
ترديدي نيست در اينكه حضرت اما زمان (عج) همانند جدّ بزرگوارش ابتدا با الفت و مهرباني راه تبليغ و دعوت را پيش مي گيرد و با كفار اتمام حجت مي كند و چنانچه نپذيرند و گردنكشي كنند با قاطعيت تمام با آنان برخورد مي نمايد.
امام باقر ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «هنگامي كه قائم قيام كند، بر يک يک ناصبيان ايمان را عرضه مي كند، اگر به حقيقت آنرا بپذيرند، آنان را رها مي سازد وگرنه هر كس كه ايمان را نپذيرفت، گردنش را مي زند يا از او جزيه مي گيرد ـ چنان كه امروز از اهل ذمه مي گيرند ـ و او را به روستاها و آبادي هاي دور تبعيد مي كند.»[4]
امّا در مورد برخورد حضرت مهدي(عج) با اهل كتاب ـ كه آنها نيز كافر هستند ـ روايات متعددي است كه به يكي از آنها اشاره مي شود.
عبدالله بن كلير از امام كاظم ـ عليه السلام ـ درباره تفسير آيه «و له اسلم من في السموات و الارض طوعاً و كرهاً» هر كس كه در آسمان و زمين است چه از روي اختيار يا اجبار مطيع فرمان خداست» سؤال كرد:
امام فرمود: اين آيه درباره قائم فرود آمده است، هنگامي كه عليه يهود، نصاري صائبان، مادي گرايان و برگشتگان از اسلام و كافران در شرق و غرب كره زمين قيام مي كند و اسلام را به آنان پيشنهاد مي كند هر كس از روي ميل پذيرفت دستور مي دهد كه نماز بخواند و زكات بدهد و بر طبق آن چه فرد مسلمان مأمور به انجام آن است رفتار نمايد و هر كس مسلمان نشود، گردنش را مي زند تا آن كه در شرق و غرب جهان يك كافر بر جاي نماند.»[5]
بنابراين با توجه به رأي مشهور و با عنايت به روايات متعدد امام بزرگوار در آغاز راه مسالمت را پيش مي گيرند و اسلام را ارائه مي كنند و چنانچه نپذيرند با آنان برخورد قاطع خواهد شد.
البته فرضيه ديگري هست و آن اين كه اگر اهل كتاب اسلام را نپذيرند بايستي جزيه پرداخت كرده و يا تبعيد شوند كه اين فرضيه هم طرفداراني دارد.

منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . چشم اندازي بر حكومت حضرت مهدي، نجم الدين طبسي.
2 . فصلنامه انتظار، سال چهارم، شماره 11 و 12، مقاله آقاي آيتي، ص 360، اهل كتاب در دولت مهدي.

پی نوشتها:
[1]. غيبت نعماني،‌ص 188، و بحارالانوار، ج 52، ص 287.
[2]. ابن طاووس، الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر، مؤسسه اعلمي بيروت.
[3]. اثبات الهدات، حرّ عاملي، ج 3، ص 440 و 520، چاپ علميه قم.
[4]. الكافي، كليني، ج 8،ص 228، بحارالانوار، ج 52، ص 375، دارالكتب الاسلاميه، تهران.
[5]. تفسير نور الثقلين، ج اول، ص 362، چاپخانه علميه، قم. عبد علي بن جمعه العروسي.