پرسش :

چرا از ياران آقا فقط 50 نفر آنها زن هستند؟


شرح پرسش :
پاسخ :
احاديثي كه تعداد زنان شركت كننده در قيام امام مهدي (عج) را تبيين مي نمايد، متفاوتند. در حديثي از امام باقر ـ عليه السّلام ـ آمده كه تعداد زنان ياري دهنده امام عصر پنجاه تن مي باشند.[1] و در حديث ديگري از رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ اين تعداد را چهارصد زن دانسته است.[2] و روايتي از امام صادق ـ عليه السّلام ـ آن را سيزده زن دانسته است.[3] با توجه به اين اختلاف، هرگز نمي توان تعداد دقيقِ زنانِ شركت كننده در نهضت امام را بيان نمود تا آنگاه دربارة تعداد اندك آنها نسبت به مردان بحث نمود. بنابراين سخن ما در اينجا با تكيه بر احاديثي است كه تعداد زنان را كمتر از مردان بيان كرده است كه آيا اين تعداد اندك ناشي از نوع نگاه تبعيض آميز نسبت به زن مي باشد؟
نگاه به زن در مسئله قيام
نگاه به زن از جنبه قيام و انقلاب امام عصر، همان نگاه اسلام است. اسلام از نظر انسانيت فرقي ميان زن و مرد قائل نيست. و براي هر دو از اين جنبه حقوق يكسان و البته نه مشابه، قائل مي باشد. اين عدم تشابه در وظايف و مسئوليت و حقوق، ناشي از تفاوت طبيعت و غرائز و سرشت زن و مرد مي باشد، ولي اين تفاوت مانع از آن نيست كه زنان همانند مردان نتوانند درجات كمال معنوي را سير نمايند. چنان كه در صدر اسلام نيز زنان هم دوش مردان در خط مبارزه با شرك و نفاق حضور داشته اند. و در اين راه شهدايي را نيز تقديم اسلام نموده اند. امّا حضور آنها در لشكر اسلام، به لحاظ طبيعت سخت كار و درگيري جنگ، در زمينه پرستاري و مداواي مجروحان بوده است. شركت زنان نيز در قيام امام ـ عليه السّلام ـ از آنجا كه نهضت امام يك نهضت جهادي مي باشد تا آنجا كه در احاديث از سپاه امام به سپاه خشم، تعبير شده[4]، نمي تواند يك حضور گسترده باشد. موقعيت سخت و دشوار نبرد، حضور زنان را بالطبع، محدود مي نمايد. اين شرايط دشوار نه تنها موجب محدوديت حضور زنان را فراهم مي آورد، محدوديت نوع مسئوليتي را كه عهده دار خواهند شد را نيز همراه دارد. و به همين دليل در حديثي از امام صادق ـ عليه السّلام ـ بر نقش زنان در مداوا و پرستاري مجروحان، تصريح شده است.[5]
مي توان اين احتمال را دربارة ذكر اندك تعداد زنان به عنوان ياران امام ـ عليه السّلام ـ را نيز بيان نمود كه شايد اين تعداد مربوط به زنان پاك و باتقواي گذشته باشد كه در قيام شركت خواهند نمود. و به همين جهت به نام تعدادي از اين زنان در احاديث تصريح شده است[6] كه از آن جمله مي توان به قنواء دختر رشيد (كه پدرش به دست ابن زياد به شهادت رسيد)،‌ امّ ايمن (پرستار پيامبر) حبابه و البيه (كه شيخ طوسي وي را از اصحاب امام حسن ـ عليه السّلام ـ مي شمارد) و سميّه (مادر عمار ياسر) اشاره نمود. و اين تعداد غير از تعداد زناني باشند كه تا زمان قيام، به صف ياران آن حضرت خواهند پيوست.
حديث:
امام علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: منتظر واقعي براي امر ما همانند كسي است كه در جهاد در راه خدا، با خون خود آميخته باشد.
شيخ صدوق، كمال الدين، ج 2، ص 645، مكتبة الصدوق، تهران.

---------------------------------------------------
[1] . الغيبة، محمد بن ابراهيم فعحاني، ص 279، كتابفروشي صدوق، 360 هـ.ق و نير تفسير عياشي، ج 1، ص 84، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات، بيروت، 1411 هـ.ق.
[2] . فردوس الاخبار، ابوشباع شيرويه، ج 5، ص 515، دارالكتب العلميه، بيروت و كنزالعمّال، متقي هندي، ج 14، ص 338، مؤسسه الرساله، بيروت، 975 هـ.ق.
[3] . دلائل الامامه، ابوجعفر محمد بن جرير بن رستم طبري، ص 259، كتابفروشي رضي، قم و اثبات الهداة، محمد بن حسن حر عاملي، ج 3، ص 75، چاپخانه علميه، قم، 1104 هـ.ق.
[4] . ر.ك. غيبة نعماني، باب بيستم.
[5] . ر.ك. دلائل الامامه، ص 259 و اثبات الهداة، ج 3، ص 75.
[6] . همان.
( اندیشه قم )