پرسش :

در سورة مباركة توبه آية 69 آمده: «وَ خُضْتُمْ كَالَّذِي خاضُوا» در حاليكه بايد اسم موصول را كه به ضمير جمع برمي‌گردد جمع مي‌آورد و «خُصْتُمْ كالذين خاضوا» مي گفت؟

پاسخ :
جملة «وَ خُضْتُمْ كَالَّذِي خاضُوا» به معناي اين است كه شما نيز در كفر خود و تمسخر به مؤمنان فرو رفتيد چنانچه پيشينيان شما در آن فرو رفتند.
جملة «كَالَّذِي خاضُوا» در واقع به معني «كَالَّذِي خاضُوا فيه» است و به تعبير ديگر تشبيه فعل منافقان امروز به فعل منافقان پيشين است، همان‌گونه كه در جملة قبل بهره‌گيري آنها را از نعمت‌ها و مواهب الهي در راه شهوات، به بهره‌گيري منافقان پيشين تشبيه مي‌كند، بنابراين، تشبيه شخص به شخص نيست كه ناچار شويم، «الذي» را به معناي «الذين» يعني مفرد را به معناي جمع بگيريم، بلكه تشبيه عمل به عمل است.[1]
و از طرفي ديگر، بسياري از مفسران برآنند كه «كالذي» در اينجا لفظاً مفرد و معناً جمع است يعني برابر است با «كالّذين».[2]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. تفسير نمونه، ج8، ص 33.
2. قرآن پژوهي، خرمشاهي، ص 198.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1373ش، ج 8، ص 33.
[2] . خرمشاهي، بهاءالدين، قرآن‌پژوهي، (قرآن كريم)، تهران، انتشارات جامي، نيلوفر، 1374ش، ص 198.