پرسش :

در باره زندگي و شخصيت علامه طباطبايي توضيح دهيد؟

پاسخ :
علامه طباطبايى رحمت الله علیه
سيد محمدحسين طباطبايى در سال 1321 ه ق در تبريز در خانواده‏اى اصيل متولد شد در پنج سالگى مادر مهربان و با فضيلت خود را از دست داد و اندوه بى مادرى او را رها نكرده بود كه گرد يتيمى بر وجودش سنگينى كرد و از ديدن روى پدر محروم شد. بعد از دوران طفوليت و گذارندن دروس مكتب به درسهاى حوزوى نزد مرحوم شيخ محمدعلى سرابى مشغول شد و بعد از آن با گامى بلند و همّتى فراتر
سطوح عالى در فقه، اصول، فلسفه و كلام را در زادگاه خود نزد اساتيد آن خطّه فرا گرفت، و خوشنويسى را از آقا ميرزا على‏نقى فرا گرفت علامه از روزگار تحصيل خود چنين بازگو مى‏كند:
«در اوايل تحصيل كه به نحو و صرف اشتغال داشتم علاقه زيادى به ادامه تحصيل نداشتم و از اين روى هر چه مى‏خواندم نمى‏فهميدم پس از آن يك بار عنايت خدايى دامنگيرم شده عوضم كرد، در خود يك نوع شيفتگى و بى تابى نسبت به تحصيل كمال حسّ نمودم به طورى كه از همان روز تا پايان تحصيل كه تقريبا هيجده سال كشيد هرگز نسبت به تعليم و تفكر احساس خستگى و دلسردى نكردم و زشت و زيباى جهان را فراموش كردم در خورد و خواب و لوازم ديگر زندگى به حداقل ضرورى قناعت نموده، باقى را به مطالعه مى‏پرداختم، بسيار مى‏شد به ويژه در بهار و تابستان كه شب را تا طلوع آفتاب با مطالعه مى‏گذراندم»
سيد محمدحسين براى ادامه تحصيل راهى نجف اشراف شد و در همان روزهاى اول شخصيت وارسته‏اى چون حاج ميرزاعلى آقا قاضى‏رحمه الله به سراغ وى آمده و خطاب به او اينگونه مى‏گويد: «كسى كه به قصد تحصيل به نجف مى‏آيد خوب است علاوه بر تحصيل از فكر تهذيب خود غافل نماند»
كيمياى وجود مرحوم قاضى روح و روان او را دگرگون كرد و برنامه‏اى روشن و نورانى براى آينده او ترسيم نمود
علامه مدت يازده سال در كنار مرقد نور آفرين امير المؤمنين عليه السلام كسب علم كرد، و از محضر بزرگانى چون آية اللّه نائينى، سيد ابوالحسن اصفهانى، سيد حسين بادكوبه‏اى، سيد ابوالقاسم خوانسارى، حجّت، حاج ميرزا على ايروانى و ميرزا على اصغر ملكى كسب فيض نمود ولى سر سلسله اساتيد ايشان مرحوم قاضى بود
علامه در سال 1314 ه ش به زادگاهش تبريز مهاجرت كرد و مدت 7 سال در آنجا به تدريس و تأليف پرداخت سپس به قم رفت تا فرصت طلايى تاليف تفسير شريف الميزان فراهم آيد، اين كتاب ثمره‏اى كم نظير از 20 سال تلاش شبانه روزى علامه است- شهيد مطهرى 60 سال يا 100 سال ديگر را زمان درك عمق و ارزش اين كتاب مى‏داند.
آثار ارزشمند ديگرى از اين مرد علم و عمل به يادگار مانده كه بداية الحكمه- نهاية الحكمة، اصول فلسفه و روش رئاليسم حاشيه بر اسفار ديوان شعر فارسى و ده‏ها اثر ديگر از آن جمله است علاوه اينكه ده‏ها نفر از بزرگان و فرهيختگان كنونى از حوزه علميه از جمله شاگردان علامه مى‏باشند كه به تنى چند از آنان اشاره مى‏شود، ا شهيد مطهرى 2- شهيد بهشتى 3- امام موسى صدر 4- ناصر مكارم شيرازى 5- شهيد مفتح 6- مصباح يزدى 7- ابراهيم امينى 8- يحيى انصارى 9- حسين نورى همدانى 10- حسن زاده املى، 11- عبداللّه جوادى آملى 12- سيد مهدى روحانى 13- على احمدى ميانجى و
علامه طباطبايى ارادت شگفتى به اهل بيت عليهم السلام داشت- او حداقل هفته‏اى يك بار به حرم حضرت معصومه مشرف مى‏شد و تابستانها كه غالبا به مشهد مقدس مى‏رفتند شبها به حرم امام رضا رفته، در بالاى سر مى‏نشست و با حال خضوع و خشوع به دعا و زيارت مى‏پرداخت و براى مصائب اهل بيت شديد اشك مى‏ريخت علامه در ماه مبارك رمضان روزه خود را با بوسه بر ضريح مقدّس حضرت معصومه‏عليها السلام افطار مى‏كرد، ابتدا به حرم مشرّف مى‏شد، ضريح مقدس را مى‏بوسيد سپس به خانه مى‏رفت»
ايشان موفقيت خويش را مرهون همين توسّلات مى‏دانست، طهارت باطن استاد زبانزد خاص و عام بود، بسيارى از شبها را تا صبح به عبادت و بيتوته مى‏پرداخت، در ماه رمضان فاصله بين غروب آفتاب تا سحر را به تهجّد ذكر مشغول بود
سرانجام بعد از 81 سال عمر با بركت و زندگى پر تلاش روح پاك و الهى آن حكيمم عارف و مفسّر وارسته به ديار قدس و ملكوت رهسپار شد و پيكرش در جوار حضرت معصومه‏عليها السلام به خاك سپرده شد.
پرسمان