پرسش :
ديدگاه روايات اسلامي نسبت به مقام معلم چيست؟
شرح پرسش :
پاسخ :
در روايات اسلامى، مقام معلم آنقدر والاست كه خدا و فرشتگان و همة موجودات حتى مورچه در لانة خود و ماهيان در درياها بر كسى كه به مردم تعليم خير كند درود مىفرستند، چنانكه در حديثى از رسول خدا (ص) آمده است: «انَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ حَتَّى النَّمْلَةِ فى حُجْرِها وَ حَتّى الْحُوتِ فِى البَحْرِ يُصَلُّونَ عَلى مُعَلِّمِ النّاس الْخَيْرَ»(1)
و در حديث ديگرى مىخوانيم: «آيا به شما خبر دهم كه بخشندهترين بخشندههاكيست؟ بخشندهترين بخشندهها خداست و من بخشندهترين فرزندان آدم هستم و بعد از من از همة شما بخشندهتر، كسى است كه علم و دانشى را فراگيرد و آنرا نشر دهد و به ديگران بياموزد، چنين كسى، روز قيامت، خود به صورت امتى برانگيخته خواهد شد»(2)
تعبير به «امت» به خوبى نشان مىدهد كه گسترش وجودى معلمان، به موازات گسترش تعليمات آنها در ميان جامعة بشرى صورت مىگيرد و هر قدر شاگردان بيشترى را تعليم و تربيت كنند، به همان نسبت شخصيّت معنوى و اجتماعى آنها گستردهتر مىشود و گاه به اندازة يك امت مىگردد.
اهميت نشر علم و دانش و فرهنگ در اسلام تا آن حدّ است كه در حديثى معروف، مجلس علم، باغى از باغهاى بهشت شمرده شده است.
جالب اينكه در اسلام هر كارى كه مقدمة فراگيرى علم، يا مناسبتى با آن داشته باشند، عبادت شمرده شده است، در حديثى از پيامبر اكرم (ص) مىخوانيم: «مُجالَسَةُ الْعُلَماءِ عِبادَة(3) همنشينى با دانشمندان عبادت است».
در حديث ديگرى از امام موسىبنجعفر (ع) مىخوانيم: «النَّظَرُ الى وَجْهِ الْعالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَة(4) نگاه به صورت عالم از روى محبت، عبادت است».
و نيز در حديث ديگرى مىخوانيم كه پيامبر (ص) به ابوذر فرمود: «الْجُلُوسُ ساعَةً عِنْدَ مُذاكَرَةِ الْعِلْمِ خَيْر لَكَ مِنْ عِبادَةِ سَنَةٍ، صِيام نَهارِها، وَ قِيامِ لَيْلِها و النَّظَرُ الى وَجْهِ الْعالِمِ خَيْر لَكَ مِنْ عِتْقِ الْفِ رَقَبَةٍ(5) يك ساعت در جلسة مذاكره علم شركت كردن، براى تو بهتر از عبادت يك سال است كه روزها روزه باشى و شبها مشغول عبادت شوى و نگاه به صورت عالم، براى تو بهتر است از آزاد كردن يك هزار برده».
پىنوشت
(1)) كنز العمال، حديث 28736)
(2)) ميزان الحكمة 6/ 474)
(3)) بحارالانوار 1/ 204)
(4)) وسائل 18/ 458)
(5)) تفسير نمونه 4/ 360)
پيام قرآن ج 10، حضرت آيت الله العظمى مكارم شيرازى و ساير همكاران
در روايات اسلامى، مقام معلم آنقدر والاست كه خدا و فرشتگان و همة موجودات حتى مورچه در لانة خود و ماهيان در درياها بر كسى كه به مردم تعليم خير كند درود مىفرستند، چنانكه در حديثى از رسول خدا (ص) آمده است: «انَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ حَتَّى النَّمْلَةِ فى حُجْرِها وَ حَتّى الْحُوتِ فِى البَحْرِ يُصَلُّونَ عَلى مُعَلِّمِ النّاس الْخَيْرَ»(1)
و در حديث ديگرى مىخوانيم: «آيا به شما خبر دهم كه بخشندهترين بخشندههاكيست؟ بخشندهترين بخشندهها خداست و من بخشندهترين فرزندان آدم هستم و بعد از من از همة شما بخشندهتر، كسى است كه علم و دانشى را فراگيرد و آنرا نشر دهد و به ديگران بياموزد، چنين كسى، روز قيامت، خود به صورت امتى برانگيخته خواهد شد»(2)
تعبير به «امت» به خوبى نشان مىدهد كه گسترش وجودى معلمان، به موازات گسترش تعليمات آنها در ميان جامعة بشرى صورت مىگيرد و هر قدر شاگردان بيشترى را تعليم و تربيت كنند، به همان نسبت شخصيّت معنوى و اجتماعى آنها گستردهتر مىشود و گاه به اندازة يك امت مىگردد.
اهميت نشر علم و دانش و فرهنگ در اسلام تا آن حدّ است كه در حديثى معروف، مجلس علم، باغى از باغهاى بهشت شمرده شده است.
جالب اينكه در اسلام هر كارى كه مقدمة فراگيرى علم، يا مناسبتى با آن داشته باشند، عبادت شمرده شده است، در حديثى از پيامبر اكرم (ص) مىخوانيم: «مُجالَسَةُ الْعُلَماءِ عِبادَة(3) همنشينى با دانشمندان عبادت است».
در حديث ديگرى از امام موسىبنجعفر (ع) مىخوانيم: «النَّظَرُ الى وَجْهِ الْعالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَة(4) نگاه به صورت عالم از روى محبت، عبادت است».
و نيز در حديث ديگرى مىخوانيم كه پيامبر (ص) به ابوذر فرمود: «الْجُلُوسُ ساعَةً عِنْدَ مُذاكَرَةِ الْعِلْمِ خَيْر لَكَ مِنْ عِبادَةِ سَنَةٍ، صِيام نَهارِها، وَ قِيامِ لَيْلِها و النَّظَرُ الى وَجْهِ الْعالِمِ خَيْر لَكَ مِنْ عِتْقِ الْفِ رَقَبَةٍ(5) يك ساعت در جلسة مذاكره علم شركت كردن، براى تو بهتر از عبادت يك سال است كه روزها روزه باشى و شبها مشغول عبادت شوى و نگاه به صورت عالم، براى تو بهتر است از آزاد كردن يك هزار برده».
پىنوشت
(1)) كنز العمال، حديث 28736)
(2)) ميزان الحكمة 6/ 474)
(3)) بحارالانوار 1/ 204)
(4)) وسائل 18/ 458)
(5)) تفسير نمونه 4/ 360)
پيام قرآن ج 10، حضرت آيت الله العظمى مكارم شيرازى و ساير همكاران
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}