پرسش :

چگونه در اندوه ديگران شريك باشيم؟


شرح پرسش :
پاسخ :
مـمكن است اخيرا يكي از دوستان، اعـضـاي خـانـواده و يا يك همكار، عزيزي را از دست داده باشد. بـه مـحـض آنـكـه مراسم سوگواري به پايان ميرسد و سيل دسـته گــلــها و تسليت ها پايان مي پذيرند آن وقت است كه فرد سـوگوار به پشتيباني نياز خواهد داشت. سـوگـواري بـراي اغـلــب افـراد مــي تـواند تجربه اي وحشتناك و غريبانه اي بـاشـد.
همچنين براي اغلب مردم از آنـكه احـساسات غـم و اندوه خود را با ديگران در ميان بگذارند دشوار ميبـاشد. بـنابراين آنها نيازمند ياري مي باشند. و از آنـجـايي كه ديگر اعضاي خانواده دست بگريبان اندوه و سوگ شخـصـي خـودشــان ميباشند، اينجاست كه دوستان، همسايگان و هـمـكـاران آنها در روند بهبودي كارساز و مفيد واقع خواهند شد. آگاه باشيد كه در روند سوگواري اين علايم طبيعي هستند:
1- تـجربـه احـساسات و هيـجــانات شـديد براي بهـبود منـاسب فـرد طبـيـعي و الـزامـي ميباشد.
2- احساس گناه، شرمساري و خشم بخشي از روند بهبودي است.
3- هر فرد شيوه سوگواري مخصوص به خود دارد.
4- جدول زماني خاصي براي مدت زمان سوگواري وجود ندارد.

چگونه ميتوان به افراد محزون ياري رساند
بهترين چيز آن است كه در كنارش باشيد. شما ممكن است دقيقـا نـدانـيد كه چه كاري انــجام دهيد و يا چه چيزي به زبان بياوريد. اما مهم نيست. فـقـط فـرد سـوگـوار را تـنـهـا نـگذاريد چـون بـيش از هميشه به حمايت و پشتيباني شما محتاج مي بـاشـد. نـيـازي نيست مشكلي را حل كنيد تنها به صحبتهايش گوش فرا دهيد.
افراد سوگوار معمولا از كارهايي كه انجام داده و يا ميتوانستند انجام دهـنـد ولـي انـجام نداده اند احساس گناه فراواني ميكنند شما براي كاستن از اين احسـاس گـناه اقدامات زير را صورت دهيد:
1- به آنها بگوييد كه نگرانشان مي باشيد.
2- تصديق و تصريح كنيد كه آنها منتهي سعي خود را به انجام رسانيده اند.
3- آنها را تشويق كنيد تا درباره احساساتشان با شما صحبت كنند.
4- به آنها اجازه دهيد تا احساس اندوه و خشم خود را با فرياد و شيون تخليه كنند.

بايدها و نبايدها هنگام برخورد با افراد محزون...
1- رفتار طبيعي داشته باشيد.
2- نگراني و تاسف خود را بي ريا و صادقانه ابراز داريد.
3- با بردباري و بدون قيد و شرط به آنها مهر بورزيد و محبت كنيد.
4- در صورت لزوم آنها را در آغوش بگيريد و يا دستتان را دور گردن آنها بياندازيد.
5- به آنها نشان دهيد كه به شنيدن صحبتهاي آنها تمايل داريد.
6- تاسف خود را از درگذشت فرد از دست رفته بيان داريد.
7- در مورد فرد درگذشته واضح و صريح صحبت كنيد.
8- هرگاه احساس گريستن داشتيد گريه كنيد.
9- فرد سوگوار را تنها نگذاريد.
10- در مورد مسايل شخصي فرد در گذشته كنجكاوي نكنيد.
11- در مورد چگونگي و كيفيت مرگ پرسش نكنيد.
12- آنها را نصيت نكرده و يا راه حل فوري ارائه ندهيد مثلا نگوييد: "مي دونـم چه حالي داري"، "تو بايد..."، "گذشت زمان همه چيز را حل ميكنه."
13- سعي نـكنيد آنـها را سـر حـال بـيـاوريـد و يا حواسشان را از وخامت اوضاع منـحـرف كنيد. مثلا نگوييد: "حداقل اون ديگه عذاب نمي كشه"، "اون الان در جــاي بهتريه"، "اين خواست خدا بوده."
14- واقـعـه را كـوچـك نـشماريـد. مثـلا نـگوييــد: "آن قدر هم مهم نيست"، "حالت خوب ميشه"، "قبل از اونكه متوجه بشي اوضاع بحالت اولش در مياد."
15- به وي پيشنهاد استفاده از نوشيدنيهاي الكلي و داروهاي مسكن ندهيد چـون آنها تنـها راه حل موقتي براي آلام روحي پيش روي وي گـذاشـتـه، امـا در دراز مدت اوضاع را وخيمتر مي كنند.
در صورتي كه فرد محزون كودك بود موارد زير را رعايت كنيد:
1- پيامهاي گيج كننده و غلط به آنها ندهيد. مثلا نگوييد: "پدر بزرگ الان خوابيده."
2- از آنها نخواهيد تا در مقابل ديگران گريه نكنند چون ممكن است آنها را ناراحت كند.
3- او را مجبور نكنيد تا در مقابل ديگران بر خلاف ميل خود گريه و زاري كند.
4- در حضور كودك نيز گريه كنيد با اين عمل به وي مي آموزيد تا ابراز احـساسـات قـابـل قبول ميباشد.
5- چون روح كودكان بسيار حساس تر مي باشد، بيـشتر مراقب آنها باشيد و كمكشان كنيد تا با وضعيت موجود كنار بيايد.

نكات ديگر
سوگواري يك تجربه پريشان كننده و طاقت فرسا ميباشد. براي بسياري افراد درخواست كمك دشوار مي بـاشد. آنها ممكن است بخاطر آنكه زياد مورد توجه بوده و يا آنكه شايد سربار ديگران هستند احسـاس گـنـاه داشتـه بـاشنـد. مثـلا اگر به فرد سوگوار بگويـيـد: "اگر كاري از دست من بر مياد به من بگو"، فرد سوگوار از آنكه چيزي از شما بخواهد نزد شما نخواهد آمد بنابراين شما از جمله افرادي باشيد كه پيشقدم ميشود و ابتكار عمل را به دست ميگيريد:
1- به آنها تلفن بزنيد و از حالشان باخبر گرديد.
2- برايشان غذا تهيه كرده و به منزلشان ببريد.
3- با آنها به پياده روي برويد.
4- هرگاه احتياج به خريد داشتند برايشان انجام دهيد.
5- از كودكان آنها مراقبت كنيد.
6- يك فعاليت مفرح و سرگرم كننده با آنها انجام دهيد.
7- هرگاه آمادگي لازم را پيدا كرد او را به معاشرت بيشتر با ديگران ترغيب كنيد.
بـروز افسـردگـي در افــراد سوگوار وجود دارد اما برخي علايم هشدار دهنده بوده و شما بايد مراقب آنها باشيد مانند:
1- بهداشت فردي نا مناسب.
2- افزايش و يا كاهش شديد وزن.
3- استفاده از مواد الكلي و يا مخدر.
4- درد در ناحيه قفسه سينه.
5- الگوي خواب بهم ريخته.
6- افكار خودكشي مداوم.
هرگاه اين علايم را مشاهده كرديد حتما فرد سوگوار را به يك روانپزشك معرفي كرده و شديدا مراقب سلامتي وي باشيد.