پرسش :

بیماری هپاتیت را به طور کامل توضیح دهید؟

پاسخ :
هپاتيت يعني التهاب کبد در ميان عوام مردم به يرقان و زردي مشهور است.

عوامل ايجاد کننده هپاتيت
مهم ترين عامل ايجاد کننده هپاتيت‘ ويروس ها هستند. تا کنون 6 نوع ويروس هپاتيت شناخته شده است که شايع ترين آنها ويروس هاي هپاتيت A-B-C هستند. عواملي مانند داروها. بيماري هاي توارثي‘ خود ايمني و مصرف مشروبات الکلي نيز مي توانند سبب بروز بيماري هپاتيت شوند.

هپاتيت ويروسي آ
هپاتيت A توسط ويروس مربوطه و غالباً در اثر مصرف آب و مواد آلوده به ويروس به وجود مي آيد. فرد بيمار ويروس را از طريق مدفوع دفع مي نمايد لذا در صورت آلوده شدن دست و يا مواد غذايي و تماس آن با دهان امکان آلودگي زياد است. در هفته اول بيماري‘ فرد مبتلا بدون بروز زردي‘ ويروس را از طريق مدفوع دفع مي کند و ناقل بيماري مي باشد. اين نوع بيماري معمولاً خود به خود بهبود مي يابد و به سوي مزمن شدن پيش نمي رود.

اقدامات پيشگيري کننده
• آموزش جامعه در مورد بهداشت فردي و اجتماعي به خصوص شستشوي دست ها قبل از صرف غذا و بعد از اجابت مزاج
• تهيه آب آشاميدني سالم و دفع صحيح فاضلاب
• عدم استفاده از کود انساني جهت کشاورزي(سبزيجات و صيفي جات)
• در مهد کودک شستشوي دقيق دست ها پس از تعويض هر کهنه و قبل از مصرف مواد غذايي

هپاتيت بي
آلودگي به ويروس هپاتيت بي‘ بيماري هپاتيت "بي" را به وجود مي آورد. که بهترين روش تشخيص بيماري آزمايش خون از نظر وجود ويروس هپاتيت " بي"است.
آلودگي بدون علامت يا ناقلين بيماري
ناقل بيماري هپاتيت به کساني گفته مي شود که ويروس هپاتيت "بي" در خون آنها به مدت بيش از 6 ماه وجود داشته باشد. حال عمومي آنها خوب بوده و در بررسي آزمايشگاهي اختلالي در کار کبد آنها مشاهده نشود. در چنين شرايطي ويروس به صورت مسالمت آميز در داخل بدن وجود دارد ولي آسيبي به کبد وارد نمي کند. مهم ترين مسئله در مورد اين گروه از افراد مراجعه به پزشک‘ به صورت دوره اي هر 6 ماه از نظر عملکرد کبد مي باشد تا در صورت تبديل شدن به هپاتيت مزمن‘ تشخيص و درمان سريع تر انجام گيرد و از تخريب بيشتر کبد جلوگيري شود.
در اين حالت‘ بيمار پس از يک دوره ي مقدماتي با نشانه هايي مانند تب‘ سرماخوردگي ‘ تهوع‘ استفراغ و درد شکم‘ دچار زردي مي شود. اولين عضوي که زردي در آن مشاهده مي شود‘ سفيدي چشم هاست. به طور معمول‘ اين علائم خود به خود برطرف مي شود و پس از 6 ماه خون از ويروس‘ پاک مي شود.
در اين حالت‘ نشانه ها بسيار غير اختصاصي است. شايع ترين نشانه هپاتيت مزمن‘ ضعف و خستگي طولاني است. گاهي ممکن است زردي خفيف يا خارش وجود داشته باشد. با پيشرفت بيماري ممکن است نارسايي کبدي بروز کند. اين افراد بايد تحت نظر پزشک باشند و در صورت نياز‘ دارو درماني شوند.

راههاي انتقال هپاتيت بي
• انتقال از مادران آلوده به HBV به نوزادان .عفونت نه از طريق بند ناف بلکه از طريق بدن مادر در هنگام زايمان در جريان تماس نزديک بعد از آن منتقل مي شود.
• تماس جنسي فرد ناقل هپاتيت بي مي تواند به انتقال عفونت منجر شود. براي ممانعت از اين امر انجام واکسيناسيون و استفاده از کاندوم توصيه مي شود.
• استفاده مشترک از سرنگ و سوزن آلوده و يا فرو رفتن سوزن آلوده به دست يا از طريق خراش هاي پوستي (تيغ اصلاح و مسواک)
• استفاده از خون و فرآورده هاي خوني آلوده
• استفاده از وسايل غير استريل در دندانپزشکي‘ سوراخ کردن غير بهداشتي گوش ‘ خالکوب و حجامت جزو راه هاي احتمالي انتقال عفونت تلقي مي شوند.
در صورتي که جزء يکي از گروههاي ذيل هستيد نسبت به سه نوبت واکسيناسيون اقدام کنيد.
• پزشکان‘ دندانپزشکان و پيرا پزشکان.
• افراد تحت دياليز
• افردي که به علت ابتلا به بيماري زمينه اي‘ نظير هموفيلي و تالاسمي‘ مکرراً خون و فرآورده هاي خوني دريافت مي کنند.
• افراد خانواده ي فرد آلوده که با وي هم منزل هستند

هپاتيت سي
يکي از شش ويروس شناخته شده هپاتيت ويروس هپاتيت "سي" است که عامل بسياري از موارد بيماري هپاتيت ويروسي در انسان مي باشد.

تشخيص هپاتيت سي
بسياري از افراد آلوده به ويروس هپاتيت "سي" علامتي از بيماري ندارد. تشخيص آلودگي به ويروس هپاتيت" سي" بايد خون فرد را از نظر وجود ويروس بررسي کرد و همراه آن آزمايش هاي تکميلي انجام داد.

بيماران مبتلا به هپاتيت به 3 دسته کلي تقسيم مي شوند:
• افراد در معرض خطر به دليل استفاده از خون (هنگام عمل جراحي ) و فرآورده هاي آن مانند( بيماران هموفيلي‘ دياليز و تالاسمي(
• افراد معتاد به مواد مخدر تزريقي و يا داراي شرکاي جنسي متعدد
• اين گروه شامل 30 تا 40 درصد مبتلايان بوده و علت خاصي جهت ابتلاي آنان در يافت نمي شود.
• تماس با خون آلوده : ويروس هپاتيت سي در محيط خارج از بدن و درون خون خشک شما نيز به مدت سه ماه زنده مي ماند و با جوشاندن 100 درجه سانتيگراد و به مدت 5 دقيقه از بين مي رود.
• استفاده از خون آلوده و فر آورده هاي آن.
• استفاده مشترک از سوزن يا سرنگ ‘تيغ اصلاح‘ مسواک
• خالکوبي ‘ حجامت‘ سوراخ کردن گوش ‘خدمات پزشکي و دندانپزشکي در محل هاي نامطمئن و آلوده
• تماس جنسي حفاظت نشده با افراد آلوده (بدون کاندوم)
• تولد از مادرآلوده به ويروس هپاتيت سي.

هپاتيت و اعتياد
متاسفانه مواد مخدر تزريقي‘ از علل مهم ابتلا به هپاتيت "سي" مي باشد. استفاده از سرنگ به صورت مشترک در بين معتادان به مواد مخدر مي تواند به انتقال انواع عفونت ها از جمله هپاتيت "سي"‘"بي" و ايدز منجر شود البته اعتياد به کوکائين و اسنتشاق از راه بيني نيز از راههاي انتقال بيناري است.
خطربزرگي معتادان به مواد مخدر را تهديد مي کند ابتلا به گونه هاي مختلف ويروس هپاتيت "سي" است موجب بروز بيماري با شدت بيشتر است. در اين موارد پاسخ به درمان با داروهاي ضد ويروسي کم مي شود.