پرسش :

على اللهى ها چه كسانى هستند و چه عقايدى دارند؟

پاسخ :
در طول تاريخ، انسان با فرقه‏هايى مواجه مى‏شود كه مخالفينشان آن‏ها را غلات )جمع غالى، به معنى غلو كننده( مى‏نامند) اين‏ها كسانى هستند كه درباره‏ى حضرت على )ع( و يا ديگر شخصيت‏هاى مهم دچار غلو شده‏اند)
شناخت و تشخيص غلات در تاريخ، يكى از دشوارترين و پيچيده‏ترين كارهاى مورخان بوده است كه احيانا در اين زمينه دچار اشتباهات فراوانى نيز شده‏اند) دليلش اين است كه هيچ شخص يا گروهى، عنوان غلات را براى خود نمى‏پذيرد و هيچ كس عقيده‏ى خود را غلو آميز نمى‏داند) علاوه بر اين، غلات همواره انديشه‏هاى خود را تا حد امكان به صورت سرى نگه مى‏داشتند كه خود اين امر هم عامل ديگرى براى عدم امكان تحقيق دقيق در مورد آن‏ها مى‏شد) همچنين بايد گفت: امروزه آشكار شده است، بسيارى از اسم‏هايى كه از آن‏ها تحت عنوان رهبران غلات ياد مى‏شود، اصلا وجود خارجى نداشته‏اند و عمدتا دشمنان شيعه براى محكوم كردن شيعه و اتهام غلو زدن به تشيع اين شخصيت‏ها را ساخته و پرداخته‏اند) ( به عنوان مهم‏ترين اين شخصيت‏هاى ساختگى، مى‏توان از عبدالله بن سبا ياد كرد كه بسيارى از اهل سنت درباره‏ى وى داستان‏ها نقل كرده‏اند؛ اما مطابق تحقيقات اخير، به ويژه چند جلد كتاب ارزشمند علامه سيد مرتضى عسگرى تحت عنوان »عبدالله بن سبا«، معلوم شده كه چنين شخصى اصلا وجود نداشته است) اما به هر حال، كسانى بوده‏اند كه حضرت على )ع( يا ديگران را تا حد خدايى بالا مى‏بردند) چنين كسانى هنوز هم بعضا وجود دارند) على اللهى‏ها نيز از همين گروه‏ها هستند)
از مهم‏ترين جماعت‏هاى اين گروه در عصر حاضر، كسانى هستند كه در سوريه به علويون معروفند) آن‏ها ظاهرا ( گفتيم »ظاهرا«؛ چون اين افراد عقايد خود را منتشر نمى‏كنند و عموما به صورت سرى نگه مى‏دارند) آن‏ها حتى يك كتاب رسمى كه حاوى عقايدشان باشد، نشر نمى‏دهند و آنچه درباره‏شان گفته مى‏شود، بر اساس اطلاعات كسانى است كه با آن‏ها رابطه داشته‏اند) معتقدند كه خدا يك بار در قالب مسيح )ع( و بار ديگر در قالب على )ع( حلول كرده است و ديگر بار در قالب مهدى )عج( ظهور خواهد كرد)
به هر حال، از مهم‏ترين خصوصيات مشترك غلات اين است كه به ظاهر شريعت وقعى نمى‏نهند، قائل به تناسخ هستند، و همچنين معتقدند كه خدا در روح شخص مورد نظرشان حلول مى‏كند و با او متحد مى‏شود ( براى مطالعه‏اى درباره‏ى آراى غلات، ر)ك: عبدالرحمن بدوى، تاريخ انديشه‏هاى كلامى در اسلام، ترجمه حسين صابرى، ج 2، صص 47 - 71؛ و على محمد ولوى، تاريخ علم كلام و مذاهب اسلامى، ج 1، صص 66 - 78)
نكته‏ى ديگرى كه در مورد غلات - و از جمله على اللهى‏ها - بايد مدنظر قرار داد، اين است كه بسيارى از نويسندگان كتب ملل و نحل دچار اشتباه شده، غلات را فرقه‏اى از تشيع معرفى كرده و گفته‏اند: »غلات، كسانى هستند كه در تشيع افراط كرده‏اند!« در اين جا بايد پرسيد: آيا اصلا افراط در تشيع، تعبير صحيحى است؟ يعنى، چند تفاوت بارز هست كه بر اساس آن‏ها به هيچ وجه نمى‏توان غلات را فرقه‏اى از شيعه دانست:
«1) شيعه كسانى هستند كه قائل به امامت حضرت على )ع( و جانشينى او پس از پيامبر اكرم )ص( مى‏باشند، حال چگونه مى‏توان وضع كسانى را كه قائل به الوهيت حضرت على )ع( )نه امامت وى( هستند، افراط در تشيع ناميد؟ در واقع، اين‏ها عملا با اين اعتقادشان، سه اصل از اصول عقايد شيعه، يعنى توحيد، نبوت و امامت را انكار مى‏كنند)
2) شيعه پيرو تعاليم اسلام و تعاليم ائمه معصوم )ع( است؛ در حالى كه غلات بسيارى از تعاليم ائمه )ع(، به ويژه در مورد توحيد را زير پا گذاشته‏اند)
3) از پيامبر اكرم )ص( و ائمه اطهار )ع(، احاديث فراوانى در مذمت غلو كنندگان و جهنمى بودن آنان ذكر شده است؛ به طورى كه دشمن اهل بيت و غلو كننده در حق اهل بيت را مثل هم دانسته‏اند و مسلم است كه كسى كه با دشمن اهل بيت هم رتبه است، نمى‏تواند شيعه باشد)« ( على محمد ولوى، تاريخ علم كلام و مذاهب اسلامى، ج 1، صص 75 - 77)