پرسش :

چرا حضرت علي با اين که مي دانست در سقيفه چه مي گذرد؟ سريعا به آن جا نشتافت تا از حق خود دفاع کند؟


شرح پرسش :
پاسخ :
براى فهم اين مسأله بايد چند مطلب را در نظر گرفت:
اولا: از زمانى كه حضرت على )ع( از جريان سقيفه خبردار شد تا زمانى كه اهل سقيفه ابوبكر را انتخاب كردند، چه قدر طول كشيده است؟ در اشكال فوق چنين پنداشته شده كه اين مدت زمان، لااقل چند ساعتى به طول انجاميده و حضرت على )ع( در تمام اين مدت، مشغول غسل و كفن كردن پيامبر اكرم )ص( بوده است؛ در حالى كه چنين نيست) در پاسخ‏هاى قبل گفتيم كه با شنيدن خبر رحلت پيامبر )ص(، انصار در سقيفه جمع شدند و پس از مدتى، عمر و ابوبكر و ابوعبيده جراح نيز به آن‏ها پيوستند) اندكى بعد، عباس، عموى پيامبر )ص( از جريان با خبر شد و سريعا خود را به حضرت على )ع( رساند و گفت: دستت را به من بده تا با تو بيعت كنم و همه بگويند كه عموى پيامبر )ص( با على )ع( بيعت كرده است)
حضرت تعجب كرد و گفت: مگر نمى‏بينى كه مشغول غسل دادن پيامبر )ص( و كفن كردن ايشان هستم)
در همين گفت و گو بود كه يك دفعه صداى تكبير از سقيفه بلند شد و عباس گفت: آنچه از آن مى‏ترسيدم، رخ داد) پس اولا: اگر حضرت على )ع( اين كار را رها مى‏كرد، باز هم فرصتى نداشت)
ثانيا: آيا به فرض رفتن، استدلال‏هاى ايشان كارساز مى‏بود؟ در پاسخ سؤال قبل توضيح داديم، چنين نيست كه همه تابع دليل باشند و مسأله سقيفه هم ريشه در تعصب‏هاى قبيله‏اى داشت؛ لذا در همان سقيفه هم گفتيم، وقتى كسى سخن از برترى على )ع( به ميان مى‏آورد، ديگران اعتنايى نمى‏كردند) به علاوه، اگر قرار بود تسليم استدلال شوند، حضرت على )ع( بعد از سقيفه نشان داد كه با همان استدلال‏هاى ابوبكر و عمر، اين حضرت على )ع( بود كه سزاوارتر بود؛ اما به جاى پذيرش سخن وى، او را به جاه طلبى متهم كردند و گفتند: ديگر بيعت شده و كار تمام است)
ثالثا: كسى كه جانشين رسول خداست، اولين وظيفه‏اش رسيدگى به امور رسول خداست و از نظر حضرت على )ع( به هيچ وجه سزاوار نبود كه مسلمانان جسد پيامبر )ص( را رها كنند و بر سر مسأله‏ى خلافت به نزاع برخيزند) او همين ايراد را بر اهل سقيفه مطرح كرد و ديگر شايسته نبود، كارى را كه خودش ناشايست مى‏دانست، مرتكب شود)
از اين‏ها گذشته، به فرض رفتن به سقيفه، به هيچ وجه معلوم نبود كه آن‏ها سخن وى را مى‏پذيرفتند! چه بسا رفتن ايشان موجب همان درگيرى و دو دستگى‏اى مى‏شد كه امام )ع( شديدا از آن احتراز داشت؛ لذا تشخيص اين كه بهترين عمل در آن شرايط زمانى و مكانى چيست، نيازمند ملاحظه‏ى مسأله با بينشى بسيار گسترده و دقيق داشته است و با صرف توجه به يك مؤلفه در اين باب نمى‏توان قضاوت كرد و مسلما حضرت على )ع( با توجه به عصمتشان، تمام جوانب اين مسأله را در نظر گرفته بوده و شايسته‏ترين عمل را انجام داده‏اند)