پرسش :

جايگاه و اهميت گفت‏وگو در دوره نامزدى چيست و توجه به آن تا چه حد مى‏تواند در ازدواج موفق مؤثر باشد؟

پاسخ :
مهم‏ترين قسمت در فرايند خواستگارى )دوره نامزدى( گفت‏وگوى دختر و پسر است كه متأسفانه به گونه‏اى بايسته و شايسته به آن توجه نمى‏شود. گاهى خود دختر و پسر از آن غفلت مى‏كنند و در مواردى خانواده‏ها به ويژه خانواده دختر با آن به مخالفت برمى‏خيزند.
در برخى از مناطق كشور اصلا اجازه گفت‏وگو به دختر و پسر نمى‏دهند. در مناطقى ديگر، حداكثر زمان گفت‏وگو 15 تا 20 دقيقه و آن هم فقط يك بار است. در خانواده‏هايى اجازه مى‏دهند؛ ولى حتما بايد در حضور بزرگ‏ترها باشد يا نگهبانى را براى آنان قرار مى‏دهند كه جالب نيست ) بهتر است گفت‏وگوى دختر و پسر در حضور ديگران نباشد تا آرامش كافى داشته باشند. صحبت اول در محل مطالعه و گذراندن زندگى دختر، گفت‏وگوى سوم در اتاق پسر، هر دو را با ديدن تابلو نوشته‏ها، پوسترها و كتاب‏هاى مورد مطالعه، تاحدودى با علايق، سلايق و افكار هم آشنا مى‏سازد. و دختر و پسر تحت فشار نظارت ديگران نمى‏توانند درست گفت‏وگو كنند. گاهى اجازه مى‏دهند؛ اما با تذكرهاى پياپى مبنى بر تمام كردن آن دختر و پسر را دچار اضطراب مى‏كنند.
دليل مخالفت برخى خانواده‏ها شايد اين باشد كه دين مقدس اسلام، اين‏گونه ارتباطات را نمى‏پسندد؛ در حالى كه اسلام با گفت‏وگوى دختر و پسر نامحرم ) مردها مى توانند با نامحرم با شرايط ذيل صحبت كنند: 1. به قصد لذت و ريبه نباشد؛ 2. با اين صحبت كردن به گناه آلوده نشوند )سيد مسعود معصومى، احكام روابط زن و مرد، ص 137(. خانم‏ها مى‏توانند با نامحرم صحبت كنند مشروط به آن كه: 1. به قصد لذت و ريبه نباشد؛ 2. صداى خود را ترقيق و تلطيف نكنند )مساوى است با كش‏دار و با كرشمه سخن نگويند(؛ 3. خوف افتنان )مساوى است با فتنه و آشوب( نباشد )همان،ص 141 و 142(. و نگاه كردن آنان به يك‏ديگر ) اگر خانم مسلمان كاملا حجاب خود را رعايت كرده باشد، نگاه كردن به وجه و كفين )مساوى است با صورت و دست‏هاى( او براى مرد با شرايط ذيل اشكال ندارد: 1. وجه و كفين، زينت نشده باشد؛ 2. نگاه به قصد لذت و ريبه نباشد )همان، ص 36(. و خلوت آنان با رعايت ضوابط شرعى مخالفتى ندارد؛ ) اگر زن و مرد نامحرم در محل خلوتى باشند كه كسى آن‏جا نباشدو ديگرى هم نتواند وارد شود. چنانچه بترسند كه به حرام بيفتد، بايد از آن‏جا روند و ماندن آن‏ها در آن مكان حرام است )همان، ص 160(. به ويژه اگر اين ارتباطات به قصد ازدواج باشد.
در مواردى تعصب‏ها و غيرت‏هاى بيجا مانع است كه اگر به پيامدهاى منفى حذف گفت‏وگو در خواستگارى و در نتيجه ناكامى در ازدواج دو جوان توجه شود، از اين تعصب‏هاى بيجا دست برخواهند داشت.
گفت‏وگو را جدى بگيريد. خجالت نكشيد و رودربايستى نداشته باشيد. تمام سؤالاتى را كه در زندگى آينده شما تأثيرگذار است ار طرفتان بپرسيد؛ همان‏گونه كه اگر در جلسه خواستگارى، پدر خانواده حضور نداشته باشد، حتما علت عدم حضور او را سؤال مى‏كنيد و همان طور كه از دانشكده محل تحصيل طرف و از وضعيت اشتغال او مى‏پرسيد.