پرسش :

نعنا و پونه چه خواصی دارند؟

پاسخ :
طعم تازگي بخش و بوي نعنا از هزاران سال پيش در همه جاي دنيا مورد توجه بوده است. از گذشته هاي دور نعنا را براي خوشبو کردن محيط به کار مي بردند. مردم چين باستان از آن در پخت غذا، طب و مراسم مذهبي استفاده مي کردند. يونانيان باستان نيز از نعنا، روغن ها و عطرهاي نيروزا و حيات بخش تهيه مي کردند و قهرمانان، آنها را قبل از شروع مسابقات، براي عضلاتشان استفاده مي کردند. يوناني ها و رومي ها اين عطرها را براي خوشبو کردن بدنشان به آب حمام اضافه مي کردند و عبري ها نعنا را روي کف کيسه ها مي پاشيدند که بوي خوش و تازگي بخش آن فضا را پر مي کرد.
برگ هاي نعنا در مراسم خاصي حتي به تاج پادشاهان رومي و يوناني بسته مي شد. در تمدن هاي باستاني نعنا براي افزايش نشاط ذهن و فکر و بوي مطلوب آن به کار مي رفت. در حقيقت کلمه Mint(واژه انگليسي نعنا) از اسم لاتين Menteبه معني فکر است و در بين گياهان سمبل نيرو بخش جاوداني است. پليني دانشمند رومي مي گفت بوي ملايم نعنا به روح نيرو و حيات مي بخشد، همان طور که مزه آن اشتها را افزايش مي دهد.
نياکان ما از خواص اشتهاآور و کمک کنندگي به هضم غذايي نعنا آگاهي داشتند اما، همچنين معتقد بودند که نعنا ساير اميال را نيز تحريک مي کند که ممکن است به صورت مانعي دربرابر ميزان هوشياري و تمرکز فکر عمل کند.
نعنا سبب تحريک اشتها، هضم غذا و سبب افزايش جريان خون نيز مي شود.
چاي نعنا در يک روز سرد زمستاني شما را گرم مي کند اما، در هواي گرم نيز چاي نعنا با افزايش ميزان جريان خون در سطح بدن و افزايش انتشار گرما، از راه منافذ پوست سبب خنک شدن بدن مي شود. از اين خواص نعنا مي توان در پايين آوردن تب نيز استفاده کرد. در حقيقت مصرف چاي داغ نعنا به دليل ايجاد تعريق، درمان مناسبي براي عفونت و تب کودکان به شمار مي رود و به علت طعم دلچسب آن به آساني از سوي کودکان پذيرفته مي شود.
نعنا خواص ضد ميکروبي بالايي دارد که به بدن در مبارزه بر عليه طيف وسيعي از عفونت ها نظير سرماخوردگي، آنفلوانزا، عفونت هاي معده و روده کمک مي کند.نعنا خواص ضد باکتريابي، ضد ويروسي و ضد قارچي دارد که در گذشته براي درمان اسهال، ديفتري، وبا و سل به کار مي رفته است. بسياري از روي تجربياتشان بوي نافذ نعنا را بر طرف کننده گرفتگي و احتقان سر و سينوس ها و رفع بلغم سينه مي دانند.
تمامي انواع نعنا توانايي زيادي در رفع احتقان راه هاي تنفسي و کاهش توليد معکوس دارند. با وجود اثرات تحريک کننده آن نعنا روي عضلات صاف در سرتاسر بدن به ويژه عضلات لوله گوارش، اثر شل کننده دارد. نعنا انقباض و گرفتگي عضلات را برطرف مي کند و به برطرف شدن حالت هايي نظير نفخ، قولنج، سوزش دل، سوءهاضمه، يبوست، اسهال و گريپ کوليت (درد شديد روده) کمک مي کند. نعنا در تسکين حالت تهوع و استفراغ نيز کمک مي کند؛ چه اين علائم به علت عفونت باشد، چه فشار رواني يا بيماري ناشي از سفر. علاوه بر اين تانن موجود در نعنا از بافت پوششي مجراي گوارشي در برابر تحريک و عفونت محافظت مي کند و بنابراين در درمان اسهال و سندرم روده هاي تحريک پذير و کوليت مفيد است.
همان طور که گفته شد نعنا اشتها را بالا مي برد و مواد تند موجود در آن، کبد و کيسه صفرا را تحريک مي کند و موجب افزايش ترشح صفرا و ساير آنزيم هاي هضمي مي شود، بنابراين هضم و جذب را بهتر مي کند و شايد يکي از دلايل مصرف آن بعد از وعده هاي اصلي غذا، همين خاصيت کمک هضمي آن است. مصرف نعنا بعد از وعده غذاي سنگين وقتي که احساس سيري و خواب آلودگي وجود دارد، علاوه بر هضم غذا سبب مي شود که شخص حالت هوشياري و بيداري خود را حفظ کند. نعنا علاوه بر اثر آرام بخشي خود، اثر ضددرد نيز دارد و داشتن اين خواص موجب مي شود که در برطرف کردن حالات تنش زا و دردناک نظير سردرد،گرفتگي عضله، درد معده، دردهاي متناوب و پشت درد به کار مي رود. در استعمال خارجي تأثير خنک کننده و ضددرد شگفت انگيزي دارد.
روغن رقيق نعنا را مي توان در بيماري هايي نظير آرتروز و روماتيسم روي مواضع گرم و ملتهب زد. همچنين مي توان از آن براي بهبود علائم دردناک نظير درد عصبي و گرفتگي عضلات استفاده کرد. پس از يک روز پياده روي طولاني در خيابان هاي شهر يا فعاليت روزانه که پاها خسته و دردناک مي شود مي توان مقداري روغن نعنا را به پارچه اي آغشته کرد و براي ماساژ دادن پاها آن را به کار برد.
کارکرد ديگر نعنا در استعمال خارجي، کمک به کاستن التهاب يا عفونت پوست مانند بيماري تب خال يا کچلي است. چاي نعنا، غرغره خوبي براي گلودرد است و براي بيماري هاي لثه زخم دهان شوينده خوبي به حساب مي آيد.
در مجموع، نعنا گياهي با خواص درماني شگفت انگيز است. همگي انواع نعنا خواص ذکر شده را دارند اما، هرچه بوي نعنا قوي تر باشد خواص و اثر آن نيز بيشتراست. اگر برگي از نعنا را بين انگشتان خود بماليد و آن را بو کنيد، دراثر بوي آن ايجاد هوشياري و سرزندگي، رفع احتقان مجاري تنفسي، ايجاد آرامش و سبکي را در خود احساس خواهيد کرد. اگر فردي هستيد که مدام در حال مطالعه يا مرور دروس براي امتحان هستيد يا کار شما نيازمند تمرکز و هوشياري است استفاده ازنعنا براي شما مفيد است. اگر احساس خستگي مي کنيد و مغز شما ديگر کشش فراگيري مطالب را ندارد، استفاده از نعنا به شما نيرو مي بخشد.
اگر احساس عصبانيت يا فشار رواني مي کنيد، استفاده از نعنا به شما آرامش مي بخشد. به دليل تأثير زياد نعنا روي اعمال فکري، نعنا را بالابرنده توانايي انسان در درک وفهم افکار و عقايد به شمار مي آورند. بنابراين هنگامي که مي خواهيد آمادگي و هوشياري ذهني خود را حفظ کنيد يا احساس خواب آلودگي را از بين ببريد، يا هنگامي که مي خواهيد تمرکز ذهني خود را علي رغم خستگي ناشي از شرکت در جلسه يا سخنراني حفظ کنيد، مزه مزه کردن قرص يا آب نبات نعنا (البته بدون قند) براي شما مفيد خواهد بود.