پرسش :

بسياري از مواقع اساتيد و علماي بزرگوار از علم به عنوان شمشير دو دم ياد مي کنند که گاهي اوقات ويران مي کند و زماني آباد. و استدلال آنها استفاده هاي سوئي است که بشر از علم مي نمايد. و اين در حالي است که علم مطلقا از جنس نور بوده و در تفکر ميانه هرگز نديده ايم که موضع علم کوبيده شود ويا زير سوال رود. آنچه به بشر زيان مي رساند و موجب ويراني است فقط و فقط جهل است و هر بلائي که به انسان مي رسد به موجب ناداني اوست . آنچه که باعث مي شود بشر دست به ساخت سلاحهاي مخرب و ويرانگري مثل بمب هسته اي بزند جهل وي در دانستن قوانين علمي است بنام (استفاده صحيح از علم) که موجب مي شود بشر مانند کودکي که گوهري گرانبها در دست دارد و ارزش آن را نمي داند آن را بر سر دوست وهم بازي خود بکوبد واين گونه از آن استفاده نمايد. پس بمب اتم را جهل بشر مي سازد و احساس خطر بي مورد او از هم نوعي، که راه هم زيستي مسالمت آميز با او را (که فقط در بستري آرام در پرتو دانائي بدست مي آيد،) نمي داند، از گوهر گرانبهاي علم استفاده سوء مي شود.

پاسخ :
علم دارای معانی و کاربردهای متعدد است؛ به نظر می رسد در این پرسش این معانی در هم آمیخته و اشتباهاً به جای یکدیگر به کار گرفته شده است؛ زیرا مقصود از علمی که ممکن است مورد سوء استفاده قرار گیرد علوم مدون و رایج است؛ این علوم هر چند از آن جهت که علم است نور نیز هست ولی نور نیز ممکن است مورد استفادۀ سوء قرار گیرد اما علمی که امکان استفادۀ سوء از آن نیست، این علوم رایج نیست بلکه حقیقتی است که در اثر طهارت نفس و منزه داشتن آن از آلودگی ها از سوی خداوند به انسان افاضه و عطا می شود؛ و این علم از آن رو که در اثر ارتباط وجودی با خداوند به دست می آید نور خالص است که فقط خیر دارد و شر ندارد. به هر حال باید دقت نمود که علوم متعارف نور خالص نیستند و قابلیت این را دارند که مورد استفاده سوء قرار گیرند ولی علمی که نور محض است امکان استفادۀ سوء از آن نیست.
نکته مهم این است که جهل دو معنا دارد یکی به معنای مقابل علم و دیگری به معنای مقابل عقل. اگر مراد ما از جهل معنای دوم باشد می توان کار اشخاصی را که به علم خود از روی متابعت شهوت عمل نمی کنند جاهلانه دانست و گفت که این جاهلان افرادی اند که علم را مورد سوء استفاده قرار داده اند.

منبع: http://farsi.islamquest.net