پرسش :

گفته می شود با توجه به بی نیاز بودن خداوند از اعمال ما، این اعمال برای خود ما است؛ یعنی اعمال ائمه (ع) هم برای خودشان بود؟ آیا این عقیده، عبادت های مارا ضایع نمی کند؟ در ثانی، این مسئله با سخن حضرت علی (ع) که عبادت گروهی را فقط برای خدا می دانند، چگونه قابل جمع است؟ به عبارت دیگر، همان طوری که می دانیم خداوند غنی است و به عبادات ما احتیاجی ندارد، پس عبادات ما این گونه تعلیل می شود که ما خودمان به آنها احتیاج داریم. حال سوال این جا است که آیا این همه طاعات برای خودمان است و این همه اذکار و اعمال و ایستادن در مقابل خداوند و حمد و ثنای او گفتن، همه وسیله ای است برای خود؟راستش را بخواهید این واژۀ " خود" مرا اذیت می کند و در حقیقت، شیرینی عبادت را می گیرد. نمی دانم ... یعنی اعمال ائمه هم برای خودشان بود ...؟! برای ارتقای درجه معنوی خودشان؟! این که خوب و زیبا به نظر نمی رسد و انسان قانع نمی شود. معنای جمله امام علی (ع) که گروهی خدا را برای ترس از جهنم و گروهی برای شوق بهشت و گروهی برای خود خدا او را عبادت می کنند، چیست؟ آیا عبادت دو دستۀ اول برای خود نیست که مرتبه ای پایین دارد، اگر این طور است پس خدا که غنی است، معنای دستۀ سوم و عبادتشان چیست؟

پاسخ :
چون خداوند، حکیم است و به کار عبث و بیهوده امر نمی کند، قطعا عبادت هایی که ما را به انجام آنها امر نموده است، دارای اثرات و فوایدی است، و چون خداوند غنی بالذات است و به این عبادت های ما نیازی ندارد، فواید این عبادت ها، به غیر خدا (فرد عبادت کننده و دیگران) می رسد.
این اثرات و فواید، با هدف و انگیزۀ ما از عبادت منافاتی ندارد؛ یعنی اگر چه یک انسان خود ساخته فقط به خاطر خداوند، عبادتی را انجام می دهد، ولی این هدف، با این مسئله که فایده ای هم نصیب خود عبادت کننده بشود، منافاتی ندارد.
هدف افراد از عبادت، به نوع فکر و سطح آگاهی و معرفت آنان بستگی دارد، و انبیای الاهی و ائمۀ معصومین (ع) که در اوج معرفت قرار دارند، دارای بالاترین هدف از عبادت پروردگار، که همان شکر از الطاف پروردگار و انجام عملی که سزاوار مقام ربوبی است، هستند و هر چه هدف بلندتر باشد، آثار عبادت که به عبادت کننده می رسد، بیشتر و بهتر خواهد بود.
از دیدگاه دیگر، انسان موجودی است دو بعدی با گرایش های الاهی و نفسانی و از این جهت دارای دو خود حقیقی و مجازی است. آنچه از نظر اسلام مذموم است، تلاش و کوشش در راه خود حیوانی و نفسانی (مجازی) است، اما تلاش و فعالیت در راه ارتقای خود واقعی، در حقیقت تلاش و کوشش در راه خدا و برای خدا است. اگر هدف انسان از عبادت، ارتقای بعد الاهی و تقرب به پروردگار باشد، در این صورت عبادت های او کاملاً هم جهت و هم سو با عبادت "الله" می شود و از مسیر الاهی، ذره ای انحراف پیدا نمی کند.

منبع: http://farsi.islamquest.net