پرسش :

من می دانم که در اسلام همه چیز دلیل دارد، می خواهم بدانم چرا زن های قریش در امر یائسگی و احکام آن، استثنا شده اند؟

پاسخ :
توجه به نکاتی می تواند شما را در دست یابی به جواب یاری رساند:
الف- این یک مساله ی فقهی است و دیدگاه های فقها در این باره متفاوت است.
اگرچه همه ی مراجع متفقند، خونی که زن پس از گذشت شصت سال قمری[1] می بیند، حیض نیست، گر چه شرایط و صفات حیض را هم دارا باشد. و خونی که قبل از تمام شدن پنجاه سال قمری[2] می بیند، اگر شرایط و علائم حیض را داشته باشد، حیض است.
اما دیدگاه فقها در باره ی حکم خون هایی که زن پس از تمام شدن پنجاه سال قمری تا شصت سال می بیند، از این قرار است:
1. زن های سیده، بعد از تمام شدن شصت سال [قمری] یائسه[3] می شوند؛ یعنی خون حیض نمی بینند و زن هایی که سیده نیستند، بعد از تمام شدن پنجاه سال [قمری] یائسه می شوند، و این نظر حضرت امام (ره) و حضرت آیة الله اراکی قدس سره و حضرت آیت الله گلپایگانی قدس سره و حضرت آیة الله فاضل لنکرانی است.
2. زن هایی که سیده نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه می شوند و زن های سیده بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصت سال چنان چه با نشانه های حیض یا در روزهای عادت خون ببینند بنابر احتیاط واجب بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نمایند. (احتیاط کنند) و این نظر حضرت آیة الله خوئی قدس سره می باشد.
3. زن های سیده و غیر سیده مطلقاً در سن شصت سالگی یائسه می شوند و احتیاط مستحب آن است که زن هایی که قرشیه نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سالگی تا تمام شدن شصت سال چنان چه خون را طوری ببینند که اگر پیش از پنجاه سال می دیدند قطعاً حکم حیض را داشت میان کارهای مستحاضه و تروک حائض جمع نمایند و این نظر حضرت آیة الله سیستانی است.
4. زنان سیده و غیر سیده هر دو بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه می شوند، یعنی اگر خونی ببینند خون حیض نیست، مگر زنانی که از قبیله «قریش» محسوب می شوند که آن ها بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شوند و این نظر حضرت آیة الله مکارم است[4].
ب- همان گونه که مستحضرید، احکام و دستورات دینی دارای دلیل هستند و علاوه بر اساس مصالح و مفاسد جعل شده اند.
اما این که چطور می شود این را فهمید؟ در پاسخ باید گفت:
اولاً: گرچه پرسیدن از این مسائل اشکال ندارد و اسلام کسی را از سؤال کردن، منع نکرده است و چه بسا مردم را به فراگیری در این مسائل تشویق کرده است اما باید توجه داشت که فهم دلیل و فلسفه ی چنین حکمی، بر همگان آسان نیست و نیازمند کسب تخصص است.
ثانیاً: گذشته از این، مصلحت و فلسفه ی تمام احکام بر ما روشن نیست، به عنوان مثال در شرع اسلام با دلایل قطعی ثابت گشته است که نماز صبح دو رکعت است اما حتی مراجع عظام هم نمی دانند چرا نماز صبح از طرف خداوند، دو رکعت قرار داده شده است و سه رکعت نمی باشد بله احتمالاتی در این باره داده می شود اما قطعی نیست.
ثالثاً: کسی که در مسائل و احکام دینی تخصص ندارد و مقلد است، باید از باب مراجعه به متخصص احکام را بپذیرد و خیلی به دنبال دلیل یا فلسفه ی احکام نباشد، همان گونه که انسان زمانی که به پزشک مراجعه می کند، به دنبال فلسفه ی تشخیص پزشک نیست.
رابعا: مصالح و مفاسد بر عمل به احکام و دستورات دین، مترتب می شود اگر چه انسان آثار آن را نداند مثلا مریضی که به نسخه ی پزشک عمل می کند از بهبودی برخوردار می شود اگرچه نداند دارویی که خورده است، چه آثاری دارد و چرا پزشک آن دارو را تجویز کرده است.
بنابراین، این که چرا زنان قریش، این گونه اند و غیر قریش آن گونه، مسائلی است که در پی گیری آن، از طرف کسانی که تخصص کافی را ندارند، ضرورتی احساس نمی شود.
این حکمی است که فقها و مراجع از روایتی نظیر آنچه که از امام صادق (ع) نقل شده به دست آوردند." اذا بلغت المرأة خمسین سنةً لم تر حمرة الاّ ان تکون امرأة من قریش"[5] (زنان هنگامی که به سن پنجاه سالگی رسیدند، دیگر خون نمی بینند، مگر زنان قریش).
تفاوت زنان قریش از غیر قریش در این مسئله، شاید به جهت توانایی و قدرت بالای جسمانی آنان از دیگر زنان باشد به این جهت از نظر فیزیکی متابولیسم بدنشان با دیگران تفاوت دارد.
همان گونه که، نژادها و طوایف از نظر رنگ، قدرت و توان جسمی با یکدیگر تفاوت دارند. مثلاً زنانی که در سیبری زندگی می کنند سن بلوغ آنها با زنان عربستان و آفریقا که در گرمای بالای 50 درجه رشد می کنند تفاوت دارد.
گذشته از اینها امروزه نیز چنین است که سن یائسگی بالا رفته و بسیاری از زنان در سن پنجاه سالگی یائسه نمی شوند، همان گونه که متخصصان اعلام می کنند، این به دلیل بهداشت و تغذیه خوب و سالم است که سن یائسگی را در بسیاری از زنان بالا برده است.
پی نوشتها:
[1] شصت سال قمری معادل 58 سال شمسی و 77 روز و 12 ساعت می شود. جامع المسائل، آیة الله فاضل، ج ، ص 62، سؤال 179.
[2] پنجاه سال قمری معادل 48 سال شمسی و 179 روز می باشد. جامع المسائل، آیة الله فاضل، ج ، ص 62، سؤال 179.
[3] معنای یائسه: یائسه از یأس: به معنی ناامیدی است و زن یائسه از خون دیدن و آوردن فرزند ناامید است .
[4] توضیح المسائل مراجع، مسأله 435؛ العروة الوثقی، ج 1، فصل فی الحیض.
[5] کافی، ج 3،ص107؛ تهذیب، ج 1، ص397، ح 1236.

منبع: http://farsi.islamquest.net