پرسش :

فلسفه اين كه پنير مكروه است را در صورت امكان براي توضيح دهيد.

پاسخ :
از آنجایی که خداوند حکیم به همه بندگانش مهربان است اگر چیزی را بر آنان واجب کرده است به خاطر منافعی است که در آن وجود دارد و اگر چیزی را حرام کرده باشد به خاطر ضررهایی است که در آن وجود دارد. همچنین اگر فرموده است چیزی مکروه است به خاطر ضررهایی است که در آن وجود دارد ولی این ضرر در حدی نبوده که آنرا حرام نماید. پنیر نیز از همین قبیل است.
اما روایاتی که از ائمه معصومین (ع) در باره پنير به ما رسیده است سه دسته است :
1-در بعضی از روایات آمده است که امام باقر (ع) فرمود: پنیر غذایی است که من به خوردنش علاقه مند هستم.[1]
2-در بعضی از روایات دیگر آمده است که خوردن پنير ضرر دارد زیرا باعث لاغر شدن انسان می شود.[2]
امام رضا(ع ) مى فرمايد:
دو چيزند كه هرگاه داخل معده شوند سبب فساد آن مى گردند: پنير و گوشت مانده[3].
امام صادق (ع ) در ضمن خواص چند چيز مى فرمايد:
دو چيز زيان آورند و سود نمى رساند: گوشت مانده ی خشكيده و پنير[4].
3-در بعضی از روایات آمده است هریک از گردو (مغز گردو) و پنیر اگر به تنهایی خورده شود موجب درد و بیماری و ضرر می شود اما اگر به همراه مغز گردو خورده شود نه تنها ضرری ندارد و مکروه نیست بلکه یک غذای مفید است که از آن در روایات به شفاء تعبیر شده است.[5]
امام صادق (ع) فرمود: پنير و گردو، هر دو با هم شفاست و هر يك تنها مرض است.[6]
بنا بر این با توجه به مجموعه این روایات می توان نتیجه گرفت که پنیر را به تنهایی خوردن مکروه است ولی در صورتی که به همراه مغز گردو باشد چون ضرری ندارد خوردن آن مکروه نیست.
در علم تغذیه و پزشکی نیز در این باره گفته شده است[7]:
1- پنير غذايى متراكم است و بايد آن را بجاى غذاهايى كه از گوشت تهيه مى كنيد، مصرف شود و يا با غذاهاى كه ارزش كمترى دارند تركيب نموده و مصرف كنيد وقتى پنير را بعنوان دسر مى دهند بايد در آخر غذايى سبك باشد و هيچوقت نبايد دسر با غذاهاى سنگين و ثقيل مصرف نمود كه هضم آن معده را به زحمت بيندازد.[8]
کسانی که ناراحتی معده دارند در مصرف گردو احتیاط کنند. خوردن گردو با پنیر برای این افراد مناسب تر است.[9]
2- طبيعت پنير سرد و دير هضم ؛ و با مغز گردو مسمن بدن و باعث نرمى پوست، دانسته شده است.[10]
از این جهت خوردن پنیر با مرزه و گردو ، باعث چاق شدن می شود.
3- پنير بكندى جذب و دفع مى شود و اشتهاى به غذا را كم مى كند، براى گرم خويان و كساني كه مزاجى ملتهب دارند زيانش كمتر و بر عكس صاحبان طبيعت سرد و بلغمى از زيان خوردن و مصرف نمودن آن در صورت مداومت در امان نيستند همين پنير است كه در بعضى مزاجها باعث توليد قولنج بسيار شديد بنام ايلائوس يا انسداد روده مى گردد.[11]
4- پنیر کلسیم و گردو فسفر دارد.
کلسیم موجود در پنیر برای این که جذب بدن شود نیاز به فسفر دارد و اگر پنیر با گردو مصرف نشود کلسیم موجود در خون مقداری از فسفر مغز را بر می دارد که در نهایت موجب کند ذهنی فرد خواهد شد.
بنابراین پنیر را با گردو و هنگام شب مصرف کنید زیرا بهترین زمان جذب کلسیم و فسفر هنگام شب است.[12]
مردى از حضرت صادق (ع ) درباره خاصيت پنير سؤ ال نمود حضرت به او فرمودند موجب ضرر است و منفعتى ندارد.
همان مرد شامگاه بر آن حضرت وارد شد ديد بر سفره اى كه امام ششم براى صرف شام نشسته اند ظرفى از پنير است دچار حيرت شد گفت شما امروز صبح از پنير مذمت فرموديد اينك بر سفره نهاده ايد.
حضرت فرمودند صبحگاهان خوردن پنير پسنديده نيست اما شامگاهان خوب است و ضمنا بدان كه قوه باه را نيز زياد مى كند[13]
5- در پنیر ماده ای بنام تیرامین وجود دارد که مقدار زیاد آن در مغز باعث کند ذهنی می شود . بدن انسان در مبارزه با این ماده ، آنزیمی تولید می کند که می تواند اثر این ماده را از بین ببرد. برای افزایش کارآیی این آنزیم باید مقدار مس بدن را افزایش داد و تنها راه آن هم خوردن پنیر به همراه گردو هست که منبعی غنی از مس است.
پی نوشتها:
[1] الكافي ج : 6 ص : 339 ،1؛ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْجُبُنِّ فَقَالَ لِي لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ طَعَامٍ يُعْجِبُنِي ....
[2] الكافي ج : 6 ص : 315،7- عَنْهُ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ..... وَ اللَّذَانِ يَضُرَّانِ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ لَا يَنْفَعَانِ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَاللَّحْمُ الْيَابِسُ وَ الْجُبُنُّ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ ثَمَّ قُلْتَ يَهْزِلْنَ وَ قُلْتَ هَاهُنَا يَضُرَّانِ فَقَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْهُزَالَ مِنَ الْمَضَرَّةِ.
[3] بحارالانوار ج 66 ص 104.
[4] وسائل ج 17 ص 39.
[5] عن النبى (ص ) الجبن داء و الجوز داء فاذا اجتمعامعا صارا دواء ، بحار الانوار ج 62 ص 294.
[6]- الكافي ج : 6 ص : 340مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعَبْدِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْجُبُنُّ وَ الْجَوْزُ إِذَا اجْتَمَعَا فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا شِفَاءٌ وَ إِنِ افْتَرَقَا كَانَ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا دَاءٌ
[7] نک: احمد امين شيرازى، اسلام پزشك بى دارو.
[8] چه بايد خورد و چگونه بايد پخت؟ ص 251.
[9] نک: دانشنامهٔ رشد.
[10] مخزن الادويه حرف ج .
[11] اولين دانشگاه، ج 6 ص 256.
[12]همان ص ۲۲۷.
[13] بحار ج 66 ص ۱۰۶.

منبع: http://farsi.islamquest.net