پرسش :

رسول اكرم(ص)، چگونه حضرت علي(ع) را معرفي كردند؟

پاسخ :
تعبير رسول اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره جامعيت اميرالمؤمنين (علیه السلام) چنين است: هر كس بخواهد به علم آدم و فهم نوح و حلِم ابراهيم (علیه السلام) و زهد يحيي بن زكريا (علیه السلام) و بطش و شهامت شجاعانه موسي (علیه السلام) بنگرد، عليّ بن ابي طالب (علیه السلام) را نگاه كند (البدايه و النهاية / 7، ح357). مشابه اين تعبير جامع با ذكر نام برخي از انبياي اولوالعزم ديگر در احاديث متعدّد آمده است (بحار، 17 /419و ج39، ص35و38و81). عبارت آن حضرت(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره منزلت علوي (علیه السلام) اين است: منزلت علي (علیه السلام) از من همانند منزلت من از پروردگار من است (ذخائر العقبي/120)، و از اين كه آن حضرت(ص)، علي (علیه السلام) را جان خود دانست و در اين باره فرمود: «ذاك نفسي» (اختصاص/223)، معناي منزلت دقيق تر خواهدبود؛ چنانكه روشن مي شود تنظير عليّ بن ابي طالب (علیه السلام) به كعبه (عمده/285) و كشتي نوح (خصال/573، ح1.)، ناظر به درجات نازل يا متوسط علوي (علیه السلام) است، نه راجع به درجه رفيع آن حضرت. البته تعبير از آن حضرت (علیه السلام) به «عمود الدّين» (مناقب ابن شهر آشوب/3، ص76.)، مي تواند مقام برتري را ارائه كند؛ چنانكه تعبير از آن حضرت (علیه السلام) به
«قسيم الجنّة و النار»؛ (خصال، ص496، ح1.) از عمق و سَمْك ويژه اي گزارش مي دهد و نيز تعبير از آن حضرت به
«باب مدينة العلم» و
«باب مدنية الحكمة» از عظمت خاصي خبر مي دهد. مخصوصاً تعبيري كه رسول گرامي(صلی الله علیه و آله و سلم) از شهر حكمت كرد و آن را بهشت ناميد و در اين باره چنين فرمود:
«يا عَلي أنا مدينة الحكمة و هي الجنّة و أنت يا عليّ بابها و كيف يَهتدي المُهتدي إِلي الجنّة و لَا يَهتدي إِليها إِلّا مِنْ بابها»؛(امالي صدوق /472، ح632.) و چون علي (علیه السلام) دَرِ شَهرِ حكمت است و حكمت، هم اكنون بهشت است پس آن حضرت (علیه السلام) هم اكنون در بهشت است. از اين رو درباره آن حضرت (علیه السلام) از رسول گرامي(صلی الله علیه و آله و سلم) چنين نقل شده است كه: «عليّ في الجنّة» يعني عليّ بن ابي طالب (علیه السلام) اكنون در بهشت به سر مي برد،(سنن ابي داود4، /212، ح4649.) نه آن كه علي (علیه السلام) فقط در قيامت وارد بهشت مي شود.

منبع: آيت الله جوادي آملي،حيات عارفانة امام علي(علیه السلام)