پرسش :

آيا آيه اول سوره تحريم،گناهي را به پيامبراکرم(ص)نسبت مي دهد؟


شرح پرسش :
پاسخ :
آيه اول سوره تحريم هيچ گناهى را به پيامبر اكرم(ص) نسبت نمى‏دهد. براى اين كه كلمه «تحريم» مشترك لفظى بين چند معناست و همين مساءله موجب سوء برداشتهايى از آيه شريفه شده است؛ از جمله:
1. يكى از معانى رايج آن«تحريم تشريعى» است؛ يعنى چيزى را از نظر قانون حرام و ممنوع شمردن.
2. معناى ديگر آن «كف نفس»؛ يعنى خوددارى از استفاده كردن از چيزى است اعم از آن كه از نظر شرع و قانون آن چيز حلال باشد يا حرام. آنچه در اين آيه منظوراست همين معناى دوم مى‏باشد؛ يعنى پيامبر(ص) تصميم گرفتند از آن امر مباح پرهيز كنند و اين چيز مذموم و ناپسندى نيست؛ زيرا در آن نافرمانى خدا صورت نگرفته است و اگر خداوند به پيامبر(ص) فرمود: «چرا چنين كردى» توبيخ آن‏حضرت نيست بل اشعار بر اين دارد كه لازم نيست براى توقع نابجاى همسرت خودرا از نعمت ديگرى محروم‏سازى.
در ضمن اين نكته را متذكر باشيد كه در خطابات قرآنى آياتى هست كه ظاهر اوليه آن عتاب و سرزنش پيامبر(ص) است ولى لب آن تمجيد و ستايش ايشان است؛ مانند آيه«لعلك باخع نفسك». آيه مورد بحث نيز چنين است و نشان مى‏دهدپيامبر اكرم(ص) تا چه اندازه - بيش از حد وظيفه - نسبت به رعايت حال همسرانش اهتمام مى‏ورزيده است. پس عتاب و سرزنش در حقيقت متوجه همسران پيامبر است كه زمينه چنين موضوع را فراهم نمودند و كلمه غفور و رحيم نيز نسبت به همسرانى است كه اين حادثه را فراهم كردند كه پيامبر از چيز حلالى اجتناب كند.
براى آگاهى بيشتر ر.ك:
1.الميزان، ج 19، ص 382 و 383
2.تفسير نمونه، ج 24، ص 273
www.payambarazam.ir