پرسش :

شيوه نشر احكام و معارف ديني از زمان ائمه (عليهم السلام) تا به امروز چگونه بوده است ؟

پاسخ :
شيوه ائمه معصومين ( علیهم السلام ) در نشر احكام و معارف ديني ، نوشتن كتاب نبوده است . پيشوايان معصوم - به خصوص امام صادق وامام باقر ( علیهما السلام ) - شاگرداني داشته اند كه از آن بزرگواران ، روايات را مي شنيدندو آنها را مي نوشتند .يا اين كه افراد معمولي از ائمه ( علیهم السلام ) سوالي مي كردند؛ بعدآن مطلب را به ديگري منتقل مي نمودند و بالاخره به گوش فرد با سوادي مي رسيد و آن را يادداشت مي كرد؛ به طوري كه در زمان حضرت امام حسن عسگري ( علیه السلام ) حدود چهارصد كتاب در موضوعات مختلف از ائمه معصومين ( علیهم السلام ) نوشته و جمع آوري شده بود و اصول چهارصدگانه ناميده مي شد .بعداً در اواخر غيبت صغري و اوايل غيبت كبري ، علماي شيعه ( مثل مرحوم كليني ، شيخ صدوق و شيخ طوسي ( ره ) ) اين كتاب ها راباب بندي نموده و نظم خاصي دادند و تبديل به چهار كتاب كردند ( كافي ،من لايحضره الفقيه ، تهذيب ، استبصار ) . البته غير از اين چهار كتاب ،كتاب هاي ديگري نيز در همان زمان و كمي بعد نوشته شد .كتابهايي كه درسده هاي بعد ( يعني قرن چهارم و پنجم ) نوشته شد، اغلب جمع آوري ازهمان كتب علماي پيشين بوده است . قابل ذكر است سند هر روايتي كه ازائمه معصومين ( ع ) در اين كتب نقل شده ، در اول همان حديث آمده است. اين اجمالي بود راجع به كيفيت رسيدن روايات ائمه معصومين (علیهم السلام) به دست ما.
w3.hadith.net