پرسش :

چه عواملی زمینه ساز بروز بیماری روماتیسم است ؟

پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر محمد مهدی امام، فوق تخصص روماتولوژی:
بیماری روماتیسم سالیان سال است که وجود دارد و حتی در مومیایی ها انواع روماتیسم در ستون مهره ها دیده شده است . ولی رشته ی روماتولوژی یک رشته ی نوینی است که به سرعت راه ترقی را طی می کند و درمان های خیلی جدیدی بوجود می آید . حتی در کشور ما تا پانزده سال پیش تعداد روماتولوژیست ها بیشتر از ده نفر نبود اما خوشبختانه الان به بیش از 150 تا در کشور افزایش پیدا کرده است و تقریباً همه ی شهرهای بزرگ دارای روماتولوژیست هستند . اما چرا روماتیست بوجود می آید ؟ در غالب روماتیسم ها یک زمینه ی ژنتیکی مناسب وجود دارد که در این زمینه ی ژنتیکی مناسب روماتیسم بروز پیدا می کند . حالا بسیاری از این زمینه های ژنتیک مشخص شده که ما در بعضی از بیماران حتماً لازم نیست که چک کنیم و ببینیم که این ژن را دارند یاخیر ؟ ولی در بعضی از بیماران چک می کنیم چرا که اهمیت پیش آگهی هم برای ما دارد . یعنی اگر این ژن خاص در بدن فرد وجود داشته باشد این روماتیسم براساس نوع آن بدتر یا راحت تر می شود . این ژن ها مشخص است و حتی افراد سالم نیز امکان دارد بعضی از انواع این ژن را داشته باشند و خطر ابتلا به روماتیسم بالاتر باشد. اما لازم نیست همه ی افراد جامعه این ژن ها در درون خود اندازه گیری کنند که احتمال خطر بروز روماتیسم در بدن آنها بالا است یا خیر . همه ی افراد جامعه اقدامات پیشگیری کننده برای مشکلات روماتولوژی باید به عمل بیاورند که در انتهای بحث به آن خواهیم رسید . اما فقط زمینه ی ژنتیک مناسب کافی نیست، در بستگان خیلی از افراد امکان دارد بیماری لوپوس ، بیماری پسوریازیس یا بیماری روماتیسم ستون فقرات وجود داشته باشد اما همه ی افراد فامین به آن دچار نمی شوند . حتی قوی ترین همراهی امکان دارد بیش از ده تا بیست درصد در بستگان نباشد . در نتیجه به نظر می رسد که عوامل دیگری هم دخیل هستند شاید مهمترین عواملی که بتوان نام برد ، عوامل محیطی باشد . از مهمترین عوامل محیطی که شاید حتی اگر ما زمینه ی ژنتیکی نیز داشته باشیم و بتوانیم آن عامل محیطی را کنترل کنیم مبتلا به روماتیسم نشویم عفونت ها هستند. امروزه رابطه ی بسیاری از انواع عفونت ها با روماتیسم مشخص شده است . از دیرباز تصور غلطی که مردم دارند که فقط گلو درد است و بعد روماتیسم بوجود می آید، یکی از همان انواع روماتیسم ، روماتیسم ثانویه به گلو درد بود . چیزی که به نام تب روماتیسمی مردم می شناسند ولی فقط عفونت های گلو نیست و تب روماتیسمی تنها نوع روماتیسم در بدن انسان نیست . ما انواع روماتیسم داریم که غالب آنها از دستگاه گوارش سرچشمه می گیرند . عفونت های مختلف دستگاه گوارش می توانند آسیب هایی در روی مخاط بوجود بیاورند . میکروب وارد بدن شود و تغییراتی درسیستم ایمنی بدن بوجود بیاورد که در آن زمینه ی ژنتیکی مناسب منجر به بروز روماتیسم شود . این پیغام را همین الان برای پیشگیری از روماتیسم می توانیم بگوییم که در مورد غذاهایی که می خورید خیلی مراقب باشید . همه ی افراد جامعه باید مراقب باشند که غذای آلوده نخورند . چیزهایی مانند چغاله بادام و زغال اخته و چیزهایی که به صورت بهداشتی درست نمی شود ، آنهایی که بهداشتی است ایرادی ندارد، ولی آنهایی که به صورت بهداشتی درست نمی شود برای همه بد است. خصوصاً برای مشکلات روماتیسمی که امکان دارد در پی یک عفونت گوارشی بروز پیدا کند و دائم فرد را اذیت کند . عفونت هایی در سینوس ها نوع خاصی از روماتیسم را بوجود می آورد . عفونت هایی در ریه ، در سیستم ادراری نوع خاصی از روماتیسم را بوجود می آورد . پس عفونت ها یکی از عوامل زمینه ساز بیماری های روماتیسمی هستند . دومین چیزی که ما می توانیم نام ببریم مواد شیمیایی و بعضی از انواع داروها هستند . بعضی از انواع دارو ها نوع خاصی از روماتیسم را دارند مثلاً چیزی که امروزه استفاده می شود داروهای چربی است . داروهای چربی می تواند دردهای عضلانی و تورم های مفصلی بوجود بیاورند . یا نوع خاصی ازداروها که حدود هفت یا هشت نوع هستند منجر به نوع خاصی از روماتیسم به نام شبه لوپوس می شوند . همه ی اینها دست به دست هم می دهد و ممکن است فرد را مبتلا به روماتیسم کند . یک نمونه ی خیلی مشهور بیماری های روماتیسمی با توکسین و سموم چیزی است که در 1982 در اسپانیا اتفاق افتاد و بیش از بیست هزار نفر از مردم به دنبال خوردن نوعی روغن آلوده دچار مشکلات روماتیسمی خیلی بد در داخل بدن خود شدند . به طوری که پوست آنها سفت شده بود و عوارض ریوی پیدا کرده بودند . یا بعضی از انواع بیماری های روماتیسمی مانند لوپوس خیلی با نور آفتاب بد می شود، نه اینکه هر روماتیسمی با نور آفتاب بد شود بلکه آن نوع خاص بدتر می شود . نوع خاصی از روماتیسم که نوعی بیماری پوستی است که در بیست درصد موارد درگیری مفصلی ایجاد می کند به دنبال ضربه و استرس بوجود می آید . خصوصاً اینجا بگویم واقعاً استرس در این نوع خاص روماتیسم خیلی نقش شعله ور کننده دارد و مانند بنزینی بر روی آتش است . خیلی از مریض هایی که نوعی خاص از رماتیسم را دارند می دانند که با استرس مواد خاصی در بدن ترشح می شود که اینها می توانند منجر به شعله ور شدن روماتیسم شوند . پس توصیه ی ما به همه ی افراد جامعه و منجمله افرادی که مبتلا به بیماری های روماتیسمی هستند این است که استرس نداشته باشند و از آن پرهیز کنند . پس همه ی عوامل دست به دست هم می دهد و در یک زمینه ی ژنتیکی مناسب فرد را مبتلا به روماتیسم می کند .
www.ch3.ir