پرسش :

اهمیت و شیوع تومورهای رکتوم در مقایسه با سایر تومورهایی که دستگاه گوارش دارند در چه حدی است ؟

پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر محمد صادق فاضلی، فوق تخصص جراحی گوارش:
تومورهای کولون و رکتوم که در خصوص آناتومی آنها بعداً توضیح خواهم داد یک بیماری شایع در دنیا و در کشورما است . این تومورها در برخی از جوامع به عنوان شایع ترین سرطانی هستند که افراد به آن مبتلا می شوند . درکشور ما نیز این بیماری شایع است و هر روز ما با افزایش شیوع آن و افزایش تعداد بیماران مبتلا به آن مواجه هستیم . دستگاه گوارش از دهان شروع می شود سپس مری ، معده و روده ی باریک را شامل می شود که قسمتهایی است که عملیات هضم و جذب انجام می دهند. و مواد حاصل از این هضم و جذب دارای فضولاتی است که باید دفع شود . کولون درانتهای روده ی باریک جایی که به عنوان سکوم است شروع می شود . آپانتیس به سکوم چسبیده است . کولون دارای قسمتهای کولون صعودی ، کولون عرضی ، کولون نزولی است و نهایتاً آن چیزی که وجود دارد رکتوم یا راست روده است . عمده فعالیتی که این قسمت از دستگاه گوارش انجام می دهد این است که آب مواد دفعی را می گیرد و آن را تغلیظ می کند تا اینکه فرد آن مواد را دفع کند. بحث ما در خصوص تومورهای رکتوم است .در قسمت تهتانی رکتوم مقعد قرار دارد و یک قسمت خیلی مهمی که ما درانتهای رکتوم داریم قسمتی است که عضلات اسفنکتر در آن جا قرار گرفته اند . وجود این عضلات اسفنکتر به عنوان یک آناتومی است که خیلی از مواقع روش های درمانی تومورهای این ناحیه را تحت الشعاع خود قرار می دهد . طبیعت هوشمندی که خالق بزرگ قرار داده این است که مجموعه ای از عضلات را در انتهای راست روده قرار داده که انسان می تواند خود را کنترل کند و در شرایط مناسب از لحاظ فردی و اجتماعی آن محتویات را تخلیه کند . به هم خوردن این سیستم اسفنکتری می تواند منجر به بی اختیاری بیمار شود . همین مکانیسمی که خیلی با ارزش است در جریان درمان تومورهای رکتوم که در ادامه به آن می پردازیم ممکن است روش های درمانی ما را تحت الشعاع قرار دهد . در قسمت انتهایی روده مخرج قرار دارد و مجموعه عضلاتی که به عنوان عضلات اسفنکتری هستند . در خصوص هر تومور و هر سرطانی یک سری علائم وجود دارد . اولین علائم درخصوص خود تومور و ماهیت آن ضایعه است که براساس اینکه محل قرار گرفتن آن کجا باشد و اندازه ی آن چقدر باشد می تواند علائمی را ایجاد کند . تومور می تواند به صورت علائم فضا گیر انسداد ایجاد کند، خون ریزی ایجاد کند و گاهی باعث پارگی آن احشائی شود که تومور در آن قرار دارد . مشکلی که درخصوص تومورهای کولون و خصوصاً رکتوم وجود دارد این است که در خیلی از موارد امکان دارد ایجاد علائم اختصاصی نکند و اینکه بیان مریض به گونه ای نیست که با عنوان آن علائم ما بتوانیم خیلی زود این تومورها را تشخیص دهیم . مثلاً یکی از شایع ترین علائم تومورهای رکتوم خون ریزی است . اما شایع ترین علت خون ریزی که از مقعد و از مخرج است بیماری هموروئید است . این مسئله باعث می شود که ما در خیلی از موارد در تشخیص دچار اشکال شویم . با توجه به اینکه مردم ما سطح فرهنگ و اطلاعات پزشکی خوبی دارند ، هموروئید را خوب می شناسند و علائم آن را می شناسند، خون ریزی که دارند را به عنوان خون ریزی هموروئید تلقی می کنند . متأسفانه چون شایع ترین علت خون ریزی بیماری های خوش خیمی مانند هموروئید است گاهی حتی پزشکان نیز با توجه به شیوعی که وجود دارد این خون ریزی را به هموروئید ارتباط می دهند . متأسفانه این یکی از چیزهایی است که تأخیر در تشخیص و در نتیجه تأخیر در درمان ایجاد می کند. در خصوص علائم رکتوم ، شایع ترین آن خون ریزی است . ممکن است این خون به صورت لکه بینی باشد یعنی لکه ای که بیمار بر روی مدفوع می بیند. یا ممکن است این خون ریزی به شکل خون روشن باشد و بستگی به این دارد که تومور در کجا قرار گرفته باشد . جزء علائم دیگری که مهم است و باید به آن دقت شود تغییری است که در اجابت مزاج ایجاد می شود . همیشه هر فردی تغییر در اجابت مزاج پیدا کرد باید آن را جدی بگیرد . این به آن معنی نیست که حتماً بیماری بدخیمی مانند تومور داشته باشد اما همیشه باید به تغییر در اجابت مزاج دقت کرد . این تغییر ممکن است یبوست و یا اسهال باشد البته در اکثر مواقع چیز بدخیمی نیست. اما به عنوان یک زنگ خطر است . هر فرد که تغییری در اجابت مزاج چه به شکل یبوست و چه به شکل اسهالی که تداوم داشته باشد داشت باید دقت کند و علل آن بررسی شود . یکی از چیزهایی که افراد باید خیلی به آن دقت کنند تغییری است که در کالیبر مدفوع ایجاد می شود . در کنار تغییر در اجابت مزاج ، باریک شدن نیز به عنوان یک نکته ای است که باید دقت کنیم . در خصوص کم خونی هایی که توجیهی برای آن نداریم نیز باید به فکر تومورهای کولون و رکتوم باشیم . دردهای مبهم شکمی نیز می تواند از علائم بیماری باشد . این علائم مربوط به خود تومور است . اما گاهی امکان دارد تومور علائم واضحی نداشته باشد و ما با علائم ناشی از انتشار تومور مواجه باشیم . یعنی خود تومور هنوز علائم خاصی را ایجاد نکرده باشد اما ما با علائم متاستاز مواجه شویم . می تواند گرفتاری کبد و ریه به عنوان اولین علائم باشد. هرچند شایع ترین علائمی که با آن مواجه هستیم علائم مربوط به خود ضایعه ی تومور است که به شکل انسداد ، خون ریزی و یا پارگی روده است .
www.ch3.ir