پرسش :

لطفاً یک تعریف درباره ی آلرژی و حساسیت تنفسی بفرمایید .

پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر محمد حسن بمانیان، فوق تخصص آسم و آلرژی:
آلرژی ها چون بیماری های خیلی شایعی هستند و یک اصطلاح کلی است زمانی که در ارتباط با آلرژی صحبت می کنیم . باید برگردیم و ببینیم که ماهیت بیماری چیست و چگونه این بیماری ها اتفاق می افتند. ما یک زمینه ای در عوامل ارثی و ژنتیک پیدا می کنیم وقتی که به ماهیت و اصل بیماری برگردیم که چرا ایجاد شده است . چون سوال خیلی از افراد این است که چرا مثلاً من این بیماری را می گیرم ولی فرد دیگری مبتلا نمی شود. پس این یک بحث ژنتیک و ارث است که از اجداد ما به ما به ارث می رسد . ولی این ارث کافی نیست و باید که یک سری عوامل محیطی هم در کنار این عوامل ژنتیکی و ارثی قرار بگیرند تا علائم خود را نشان دهد . این عوامل محیطی بعضا مسائلی هستند مانند اینکه بهار با همه ی طراوت و زیبایی که دارد یک مشکلاتی را نیز برای دوستانی که مبتلا به آلرژی هستند ایجاد می کند . علی رغم اینکه همه ی ما از صبح های بهاری لذت می بریم ولی صبح بهاری ممکن است برای برخی از هموطنان ما و کسانی که مبتلا به آلرژی هستند یک سری علائمی را ایجاد کند که آرزو کنند این روزها سریع سپری شود . این علائم کجا ایجاد می شود ؟ پس اگر ما یک ژنتیک داشته باشیم و عوامل محیطی که برمی گردد به یک سری گرده هایی که در طبیعت است و مربوط به گیاهانی است که در فصول مختلف گرده افشانی می کنند . در این فصل بیشتر درختان این گرده افشانی را دارند برای اینکه بارور شوند . این گرده ها در فضا معلق است و از طریق چشم و از طریق مخاط بینی وارد دستگاه تنفسی و دهان می شوند . حتی این گرده ها بر روی پوست قرار می گیرند و ایجاد علائم می کنند در فردی که مستعد است . شایع ترین علامت و تظاهر بیماری که ما می بینیم علامتی شبیه سرما خوردگی است . قرمزی چشم ها ، خارش چشم ، ریزش اشک ، سوزش و احساس خارش در داخل بینی و ترشح بینی و عطسه های مکرر است . زمانی که مریض صبح از خواب بیدار می شود شروع به عطسه های مکرر می کند . گاهی اوقات نیز علائم قسمت های تحتانی دستگاه تنفس را درگیر می کند و مریض دچار تنگی نفس ، خس خس سینه و سرفه می شود که ما آن را به عنوان آسم می شناسیم . بعضی از بیماران آلرژیک در فصل بهار علائم پوستی دارند . مثلاً خارش پوست دارند . برخی از علائم هستند که آنها را به عنوان علائم غیر اختصاصی می شناسیم . خیلی از افراد از این مسئله شکایت دارند که وقتی فصل بهار است دچار سردردهایی می شوند که خیلی مبهم است . یعنی جای خاصی را نمی توانند مشخص کنند که کجای سر آنها درد می کند . احساس کسالت می کنند . خستگی های مفرط دارند . احساس خواب آلودگی دارند . خواب هایی که نمی تواند جبران فعالیت روزانه را بکند برای اینکه فرد بتواند دوباره روز خوبی را شروع کند . حتی بی اشتهایی وجود دارد . از دست دادن حس بویایی و چشایی . این علائم کلی است که به صورت شایع ایجاد می شود ولی علائم دیگری هم است که مربوط به دستگاه تنفس نیست و ممکن است دستگاه گوارش باشد . بعضاً آلرژی های غذایی اتفاق می افتد . شما ممکن است بیماری داشته باشید که فرضاً در فصل بهار با خوردن میوه ای دچار مشکل می شود . ولی در فصول دیگر همان میوه را می خورد و مشکلی ندارد . این بازهم برمی گردد به فصل بهار و گرده هایی که در این فصل تراکم آنها زیاد می شود . و آن علائم ممکن است بصورت سوزش دهان باشد . مثلاً فرد کیوی می خورد و دهان او احساس سوزش و خارش می کند و تورم ایجاد می شود . یکی از شایع ترین بیماری هایی که افراد مبتلا هستند و در فصل بهار بیشتر مشاهده می شود و علائم آن ظاهر می شود آلرژی بینی است . یا آنچه که به عنوان تب ینجه آن را می شناسیم . جالب است بدانید که این افتخار ما ایرانی ها است که از دانشمندان ایرانی ، ذکریای رازی اولین بار آن را توضیح داد . که علائمی در فصل بهار ایجاد می شود که آن را به عنوان تب یونجه می شناختند . که مریض دچار علائمی مانند سرماخوردگی می شود و بینی عمده ترین ارگان و عضوی است دچار علائم می شود ولی قسمت های دیگر هم که در مجاورت بینی هستند ممکن است علائم نشان دهند . این مسئله هم فصلی است و می تواند در بهار خود را نشان دهد و می تواند در فصول دیگر هم وجود داشته باشد . افرادی هستند که در تمام فصول این علائم را دارند ولی در بهار تشدید می شود . سوالی که همیشه ذهن بیماران مشغول می کند این است که آیا ما دچار سرما خوردگی شده ایم یا آلرژی ما بازگشته است . چون خیلی شبیه علائم سرماخوردگی است . یک سری علائمی پیدا می شود که به ما پزشکان کمک می کند که تفکیک کنیم که آیا این سرماخوردگی است یا آلرژی بینی اتفاق افتاده است . چیزی که کمک کننده است مسئله ی تب است . ولی قطعاً نمی توانیم بگوییم که کسی که آلرژی بینی دارد تب پیدا نمی کند. چون ممکن است درجاتی از افزایش حرارت هم افرادی که مبتلا به آلرژی هستند داشته باشند . علامت دیگر طول زمان است . در سرماخوردگی شما انتظار دارید که در یک دوره ی یک هفته ای یا کمی بیشتر از آن علائم تسکین پیدا کند و دوره ی آن طی شود . در آلرژی ها معمولاً دوره ی آن طولانی تر است . احساس خارش را ما بیشتر در آلرژی ها می بینیم تا یک عفونت های ویروسی و سرماخوردگی . در هر دو گروه بیماری ترشحات شفاف و صافی است که گاهی ممکن است عفونی شود . یک سری علائم در ظاهر است . ما به صورت مریض که نگاه می کنیم متوجه می شویم که مریض بیشتر به سمت آلرژی است یا خیر. اگر در چهره ی یک کودک مبتلا به آلرژی دقت کنید می بینید که چین هایی که در پای چشم او است نسبت به افراد طبیعی یک چین اضافه تر دارد . یعنی در واقع چین و چروک هایی است که در پای چشم ایجاد می شود . ضمن این که تغییراتی از لحاظ رنگ هم وجود دارد . یعنی یک پلک تحتانی می بینیم که تیره تر است . یا کودک یک صورت پف آلود و متورم دارد که این تورم در لب ها هم مشاهده می شود . در بچه ها یا بزرگسالانی که آلرژی بینی دارند به خاطر احتقانی که در مجرای بینی وجود دارد و راه تنفسی یک راه تورم یافته ای است ، تنفس دهانی می کنند و دهان آنها باز می ماند . در این افراد تیرگی و سایه ی پای چشم وجود دارد . البته این نیست که هرکس تیرگی و سایه ی پای چشم دارد دچار این بیماری است . می تواند مسائل دیگری هم در کار باشد یا اینکه اصلاً یک مسئله ی خانوادگی باشد . ولی در بیمارانی که آلرژی دارند این مسئله بیشتر مشهود است . یک فرم بارز آلرژی ترشحات شفافی است که مرتباً از بینی تخلیه می شود و بسیار آزاردهنده است . بعضی از اوقات بیماران از این مسئله کلافه هستند و تمرکزخود را از دست می دهند بخاطر اینکه مرتباً باید این ترشحات را تمیز کنند . گاهی اوقات دور چشم بیمار یک پوست چروکیده وجود دارد و پوسته ریزی دارد . آلرژی تنفسی ممکن است در برخی بیماران همراه با آلرژی پوستی باشد . درصد زیادی از بیمارانی که دچار آلرژی بینی هستند ممکن است که دچار علائم تنفسی باشند . این علائم بصورت سرفه ، تنگی نفس ، خس خس سینه و احساس ناراحتی خود را نشان می دهد . ممکن است بیمار دچار آلرژی بینی و به دنبال آن علائم تنفسی باشد که در نتیجه تغییراتی در قفسه صدری سینه ی او ایجاد شود . که این همان بیماری آسم است . امروزه بیماری آسم و آلرژی بینی را یک بیماری متحد می دانند . یعنی این تظاهر یک بیماری است که در دوقسمت بدن خود را نشان می دهد . بعضی از خانواده ها شاکی هستند که فرزندان آنها یک رفتارهای خاصی را دارند . کودک به علت احساس خارشی که در گوش و انتهای گلو ، چشم یا بینی دارد ، برای اینکه خود را از این خارش نجات دهد یک سری رفتارها و حرکت هایی را نشان می دهد مانند صاف کردن گلو . یا اینکه مرتباً بینی خود را ماساژ می دهند . با انگشتان بسته نوک بینی خود را مرتباً به سمت بالا ماساژ می دهد بخاطر اینکه خارش را رفع کند . یا بینی را روی صورت حرکت می دهد . به اصطلاح شکلک در می آورد این شکلک درآوردن یک رفتار آلرژیک محسوب می شود . بخاطر اینکه می خواهد خارشی را که ایجاد شده تسکین دهد . گاهی اوقات ماساژهایی که فرد روی بینی می دهد می تواند تغییری را در فرم بینی ایجاد کند .
www.ch3.ir