پرسش :

ويژگي هاي نطفه، علقه، مضغه و جنين استخوان دار چيست؟

پاسخ :
الكافي عن محمّد بن مسلم :
سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه‏السلام عَنِ الرَّجُلِ يَضرِبُ المَرأَةَ فَتَطرَحُ النُّطفَةَ؟
فَقالَ : عَلَيهِ عِشرونَ ديناراً .
فَقُلتُ : يَضرِبُها فَتَطرَحُ العَلَقَةَ .
فَقالَ : عَلَيهِ أربَعون ديناراً .
قُلتُ : فَيَضرِبُها فَتَطرَحُ المُضغَةَ .
قالَ : عَلَيهِ سِتّونَ ديناراً .
قُلتُ : فَيَضرِبُها فَتَطرَحُهُ وقد صارَ لَهُ عَظمٌ .
فَقالَ : عَلَيهِ الدِّيَةُ كامِلَةً ، وبِهذا قَضى أميرُ المُؤمِنينَ عليه‏السلام .
قُلتُ : فَما صِفَةُ خِلقَةِ النُّطفَةِ الَّتي تُعرَفُ بِها؟
فَقالَ : النُّطفَةُ تَكونُ بَيضاءَ مِثلَ النُّخامَةِ الغَليظَةِ ، فَتَمكُثُ فِي الرَّحِمِ إذا صارَت فيهِ أربَعينَ يَوماً ، ثُمَّ تَصيرُ إلى عَلَقَةٍ .
قُلتُ : فَما صِفَةُ خِلقَةِ العَلَقَةِ الَّتي تُعرَفُ بِها؟
فَقالَ : هِيَ عَلَقَةٌ كَعَلَقَةِ الدَّمِ المِحجَمَةِ الجامِدَةِ ؛ تَمكُثُ فِي الرَّحِمِ بَعدَ تَحويلِها عَنِ النُّطفَةِ أربَعينَ يَوماً ، ثُمَّ تَصيرُ مُضغَةً .
قُلتُ : فَما صِفَةُ المُضغَةِ وخِلقَتِها الَّتي تُعرَفُ بِها؟
قالَ : هِيَ مُضغَةُ لَحمٍ حَمراءُ فيها عُروقٌ خُضرٌ مشُتَبِكَةٌ ، ثُمَّ تَصيرُ إلى عَظمٍ .
قُلتُ : فَما صِفَةُ خِلقَتِهِ إذا كانَ عَظماً؟
فَقالَ : إذا كانَ عَظماً شُقَّ لَهُ السَّمعُ وَالبَصَرُ ورُتِّبَت جَوارِحُهُ ، فَإِذا كانَ كَذلِكَ فَإِنَّ فيهِ الدِّيَةَ كامِلَةً .

الكافى- به نقل از محمّد بن مسلم: از امام باقر عليه‏السلام ، در اين باره پرسيدم كه اگر مرد ، زن را كتك بزند و در نتيجه ، زن ، نطفه را بيندازد ؟
فرمودند: «بر او بيست دينار [ديه] است» .
گفتم : [اگر] او را كتك بزند و در نتيجه ، وى عَلَقه را بيندازد ؟
فرمودند: «بر او چهل دينار است» .
گفتم : [اگر] او را كتك بزند و وى نيز در نتيجه ، مُضْغه را بيندازد ؟
فرمودند: «بر او شصت دينار است» .
گفتم : [اگر] او را كتك بزند و وى در نتيجه ، جنين را كه داراى استخوان شده است ، بيندازد ؟
فرمودند: «بر او ديه كامل لازم است و اميرمؤمنان نيز به همين ، حكم فرمود» .
گفتم : ويژگى ساختار نطفه كه بدان از ديگر چيزها باز شناخته مى‏شود ، چيست؟
فرمودند: «نطفه سفيد است ، به سان خلطِ غليظِ سينه . پس زمانى در رَحِم مى‏مانَد تا اين زمان به چهل روز برسد . سپس به عَلَقه تبديل مى‏شود» .
گفتم : ويژگى ساختار عَلَقه كه بدان بازشناخته مى‏شود ، چيست؟
فرمودند: «لَخته ، خونى است همانند آن خون كه در بادكش ابزار حجامت ، لَخته شود . پس از بدل شدن از حالت نطفه ، چهل روز در همين حالت مى‏مانَد و سپس به مُضْغه تبديل مى‏گردد» .
گفتم : ويژگى مُضْغه كه بدان بازشناخته مى‏شود ، چيست؟
فرمودند: «پارهْ گوشتى است سرخ‏رنگ ، داراى رگ‏هايى سبز و درهم تنيده شده ، و سپس به استخوان بدل مى‏گردد» .
گفتم : ويژگى ساختار او ، هنگامى كه به استخوان بدل شود ، چيست؟
فرمودند: «چون استخوان گردد ، گوش و چشم برايش شكافته مى‏شود و اندام‏هايش ترتيب مى‏يابند اگر به چنين حالتى رسيده باشد ، در آن يك ديه كامل است» .
الكافي ، جلد 7 ، صفحه 345 ، حديث 10 ، بحار الأنوار ، جلد 60 ، صفحه 354 ، حديث 38 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 672