پرسش :

وظايف و مسئوليت هاى نواب اربعه چه بوده است ؟

پاسخ :
وظايف و محور كلى فعاليت هاى نواب اربعه بدين قرار است :
1- زدودن شك و حيرت مردم درباره وجود امام مهدى عليه السلام
مهم ترين وظيفه اى كه نواب اربعه به ويژه سفير اول يعنى عثمان بن سعيد عمرى بر عهده داشت اين بود كه براى شيعيان ثابت كند امام عسكرى عليه السلام فرزندى دارد كه اكنون امام است و او نايب خاص آن حضرت مى باشد.
2- حفظ امام مهدى عليه السلام از راه پنهان داشتن نام و مكان آن حضرت
امام مهدى عليه السلام در توقيعى به محمد بن عثمان بن سعيد عمرى بيان داشت كه از ذكر نام و نشان آن حضرت خوددارى كند و در جهت پنهان داشتن نام و مكان آن حضرت بكوشد. (1)
ابو سهل نوبختى در جواب اين سوال كه چرا تو سفير ناحيه مقدسه نشدى ؟ فرمود:((من نمى توانم مانند حسين بن روح سر نگهدار باشم)). (2)
3- سازماندهى و سرپرستى سازمان وكالت
از طريق اين سازمان شيعيان پرسش ها و شبهات دينى خود را با وكلا در ميان مى گذاشتند و آنان به واسطه سفير از ناحيه مقدسه پاسخ را به شيعيان مى رساندند ، و نيز وجوه شرعى خود را به وكلا مى دادند و وكلا آن را به مسئول سازمان تحويل مى دادند.
4- پاسخ ‌گويى به پرسش هاى فقهى و مشكلات عقيدتى
آنان گاهى پرسش هاى فقهى و مسائل مستحدثه شيعيان را به عرض امام مهدى عليه السلام مى رساندند و پاسخ آن را دريافت و به شيعيان ابلاغ مى كردند. (3)
5- اخذ و توزيع اموال متعلق به امام مهدى عليه السلام
امام مهدى عليه السلام در روز بعد از رحلت امام عسكرى عليه السلام و يا در همان روز بعد از مراسم خاك سپارى امام عسكرى عليه السلام به هيئت قمى ها دستور داد كه از اين به بعد اموال متعلق به آن حضرت را به وكيلش در بغداد (ابو عمرو ، عثمان بن سعيد عمرى ) تحويل دهند. (4)
6- مبارزه با غلات و مدعيان دروغين نيابت و بابيت
در راستاى همين وظيفه در اين دوره هفتاد ساله هر كسى كه به دروغ ادعاى بابيت و وكالت نمود ، مثل حلاج ، شلمغانى و ديگران ، با آنان به مبارزه برخاستند و از ناحيه مقدسه توقيعاتى به واسطه آنان صادر شد و با روشن شدن ماهيت آنان شيعيان اماميه از اين نوع انحرافات مصون ماندند و به سفارت نواب اربعه و وكالت بيشتر اعتماد نمودند.
7- مبارزه با وكلاى خائن
گاهى برخى از وكلا منحرف مى شدند و از وظايف اصلى خود عدول مى كردند. در اين صورت مشكلاتى را براى سازمان مخفى وكالت به وجود مى آوردند و گاهى وجوه شرعى را نزد خود نگه مى داشتند ، در اين صورت نواب اربعه هر كدام به نوبه خود مسئوليت داشتند تا با آن وكيل خائن مبارزه كنند.
8- آماده سازى مردم براى پذيرش غيبت كبرا
اين وظيفه بيش از همه بر دوش ابو الحسن على بن محمد على بن محمد سمرى آخرين سفير امام مهدى عليه السلام سنگينى داشت ، از اين رو امام مهدى عليه السلام از راه اعجاز به او كمك كرد و شش روز قبل از مرگش توقيعى صادر نمود و زمان دقيق وفات وى را بيان داشت تا اينكه حجت بر همگان تمام شود و اذهان آماده پذيرش دوره ديگرى از غيبت آن حضرت باشد.
پی نوشتها:
1- الغيبة ، طوسى ، ص 222.
2- الغيبة ، طوسى ، ص 240.
3- اعلام الورى ، ص 452.
4- كمال الدين ، ص 478.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران