پرسش :

براي پيشگيري از اضطراب شديد و نامطلوب کودکان چه کنيم؟

پاسخ :
1. آگاهي دادن: يکي از علل مهم اضطراب شديد کودکان، عدم آگاهي از ماهيت اضطراب است. اگر در سني قرار دارد که مي‏تواند »سيستم عصبي سمپاتيک« )ر. ک: ص 26( را درک کند، او را از آن آگاه کنيد.
2. تقويت روحيه‏ي ديني: به طور معمول، کودکاني که داراي اعتقادات ديني و مذهبي قوي‏تري هستند، اضطراب کمتري دارند. استرس‏ها و فشارهاي روحي در جوامع ديني، بسيار کمتر از جوامع غير ديني است. اين نتيجه‏اي است که اميل دورکيم )Emil Durkheim( در کتاب خودکشي بدان دست يافته است.
بايد به کودک، ياد خدا را بياموزيم )الا بذکر الله تطمئن القلوب((1) و براي او تبيين کنيم که ياد خدا، دل را آرام مي‏کند. يونگ )Unge(، روان‏شناس شهير غربي معتقد است که اعتقاد به مذهب، جلو نگراني‏ها را مي‏گيرد. دلهره، زهر، و پادزهر آن، اعتقاد به خدا است.
3. ارتباط گسترده‏ي فاميلي: ارتباط گسترده‏ي فاميلي، سبب ايجاد امنيت روحي - رواني مي‏شود؛ زيرا کودک احساس مي‏کند در تنگناهاي زندگي، نزديکانش به او کمک خواهند کرد و پشتيبان او خواهند بود. به طور معمول کساني که با نزديکان خود ارتباط بيشتري دارند، شاداب‏ترند. تنهايي و غربت، نشاط انسان را از بين مي‏برد؛ پس بي‏علت نيست که امامان معصوم عليهم‏السلام به مسأله‏ي »صله‏ي رحم« توجه بسياري داشته‏اند.
يکي از مهم‏ترين عوامل کمرنگ شدن روابط خويشاوندي، تشريفات و تکلف‏هايي است که گريبان مردم را گرفته که با کاستن از آن‏ها مي‏توان روابط را بيشتر کرد. ارتباط خويشاوندي لازم نيست دراز مدت باشد؛ بلکه نفس ارتباط، گرچه کوتاه مدت، مهم است.
در روايات آمده است:
صلوا ارحامکم ولو بالتسليم. (2)
با نزديکان خود ارتباط برقرار کنيد؛ اگر چه با سلام باشد.
نکته‏ي مهم در ايجاد ارتباط با نزديکان، بدآموزي‏هايي است که پديد مي‏آيد؛ پس توصيه مي‏کنم با نزديکاني ارتباط داشته باشيد که در ديانت آنان و سلامت روحي و معنوي فرزندانشان ترديدي نداريد.
4. تقويت جسم: به طور معمول، کودکاني که بدني قوي و سالم دارند، در برابر عوامل اضطراب مقاوم‏ترند.
پی نوشتها:
(1) رعد )13(، 28.
(2) حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 21، ص 539.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)