پرسش :

براي ايجاد روحيه‏ي مسؤوليت‏پذيري در کودکان چه بايد کرد؟

پاسخ :
بايد از همان سنين کودکي، اموري را به آنان واگذاريد. برخي والدين به سبب ترس از خطرها يا به جهت ضررهاي مالي، کودکان را از انجام کارها منع مي‏کنند که مطلوب نيست.
اگر مسؤوليت‏ها را با توجه به اقتضاي سن کودکان به آنان واگذاريد، ديگر نبايد نگران خطرها باشيد. کودک 3 ساله مي‏تواند زباله‏ها را جمع کند و در سطل زباله قرار دهد؛ اما توانايي ندارد آن را از پله‏ها پايين ببرد. فرزند 4
ساله‏ي شما مي‏تواند ظروف خالي غذا را بياورد و روي ميز يا سفره بچيند، اما آوردن ظرف غذاي داغ در توانش نيست.
اگر سن کودک اقتضا دارد کارهايي با احتمال خطر را انجام دهد (آوردن چاي و غذاي داغ، کار با چرخ گوشت، هويه، اتو زدن لباس، کار با درل، گذر از خيابان براي خريد و...) تا مدتي بر کارش نظارت کنيد و زماني که اطمينان نسبي يافتيد مي‏تواند بدون نظارت شما مسؤوليت‏ها را انجام دهد، با توکل به خداي بزرگ و توسل به امامان معصوم عليهم‏السلام به او استقلال دهيد.
اگر از ضررهاي مالي واگذاري مسؤوليت نگرانيد، از کارهاي کم اهميت‏تر (پول کم براي خريد، لباس ارزان قيمت براي اتو زدن، پارچه‏ي کم بها براي دوخت و دوز، آشپزي براي اعضاي خانواده و نه مهمان و...) آغاز کنيد.
اگر امر داير است بين رشد عاطفي و شخصيتي فرزند و ضرر مالي قابل تحمل (ريختن ظرف ماست، گم کردن پول خريد نان، خريد ميوه‏ي نامطلوب، خريد روزنامه‏ي اشتباهي، شکستن ليوان، سوزاندن لباس کم بها با اتو، خراب کردن پارچه‏ي کهنه هنگام خياطي، شور کردن خورش در آشپزي و...)، رشد او ترجيح دارد و آثار اين رشد را در آينده‏ي زندگي‏اش خواهيد ديد.
براي ايجاد تنوع و پيشگيري از خستگي کودکان همسال، بکوشيد مسؤوليت‏ها را چرخشي کنيد. به کودکان خردسال که مايلند مسؤوليت‏هاي برادر يا خواهر بزرگ‏تر را انجام دهند، توضيح دهيد که وقتي سنشان بالاتر رود، آن مسؤوليت‏ها را به عهده خواهند گرفت.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)