پرسش :

حدود يک ماه است شوهرم وفات يافته و پسر 8 ساله ام دچار فشارهاي روحي شده است. چگونه مي توانم آرامش را به او بازگردانم؟

پاسخ :
توجه داشته باشيد که مصيبت از دست دادن پدر، باعث مي شود فرزند شما اطمينان به زندگي را از دست بدهد و دچار يأس و در نتيجه فشارهاي روحي شود.
بهبود فرزند شما روندي کند خواهد داشت و حدود 2 سال طول مي کشد؛ بنابراين، شکيبا باشيد و براي کاهش فشارهاي روحي او از اين راهکارها استفاده کنيد:
1. آرامش خود: با توجه به نقش الگويي شما براي فرزندتان، بکوشيد با ياد خداوند و تمسک به اولياي الاهي و استفاده از راه هاي کسب آرامش ( ر.ک: ص 131 و 132) از فشارهاي روحي خود بکاهيد.
2. آموزش ذکر: به او ذکر « يا منزل السکينه في قلوب المؤمنين؛ اي آرامش دهنده دل هاي مؤمنان!» را بياموزيد. اين ذکر، برگرفته از آيه شريف قرآن( هو الذي انزل السکينه في قلوب المؤمنين)(1) است که اثر آرام بخشي شگفتي دارد.
ذکر « يا غياث المستغيثين؛ اي فريادرس فرياد خواهان» و صلوات بر محمد و آل محمد نيز بسيار مطلوب است.
3. تلاوت قرآن: از فرزندتان بخواهيد هنگام دلتنگي، قرآن بخواند يا به تلاوت قرآن گوش دهد. اين روش امامان معصوم بوده که در سختي ها به قرآن پناه مي برده اند.
امام سجاد(ع) مي فرمود:
لو مات من بين المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان يکون القرآن معي(2).
اگر کساني[ که] بين مشرق و مغرب[زمين زندگي مي کنند] بميرند، وحشت نمي کنم؛ چرا که قرآن با من است.
4. بيان اندوه و شرکت در سوگواري: حتماً اجازه دهيد در مراسم سوگواري و يادبود پدر شرکت کند و بر سر مزارش اشک بريزد و اندوه خود را بروز دهد. اشک ريختن در سوگ پدر، او را آرام مي کند.
5. زنده نگهداشتن ياد پدر: گاهي مشاهده مي شود که بازماندگان شخص از دست رفته، در حضور کودک از وي سخن نمي گويند تا بر رنج فرزند نيفزايند. اين رفتار درست نيست و اثر عکس دارد.
حتماً با وي درباره مرگ پدر گفت و گو و خاطرات او را با پدرش مرور کنيد و يادش را زنده نگه داريد. اين کار، رنج فراق را التيام مي بخشد.
6. ارتباط گسترده فاميلي: ترکيب غم و انزوا، افسردگي را در پي دارد؛ پس ارتباط خود را با نزديکان بيشتر کنيد. اين ارتباط سبب ايجاد امنيت روحي- رواني او مي شود و از فشارهاي روحي اش مي کاهد.
7. ارتباط با همسالان: با توجه به اين که فرزند مصيبت ديده، علاقه اش را به دنياي خارج از دست مي دهد، از طريق ارتباط او با همسالان، اين علاقه را بازگردانيد.
8 .ايجاد پيوندهاي عاطفي جديد: طبيعي است که فرزند شما با از دست دادن پدر، دچار خلاهاي عاطفي شده است. براي پر کردن اين خلاها، پيوندهاي عاطفي جديدي بين او و کساني که آنان را دوست دارد( دايي، عمو، و...) برقرار سازيد.
9. آگاهي دادن: درباره علت مرگ پدر برايش توضيح دهيد تا خود را مقصر نداند؛ البته لازم نيست جزئيات گفته شود.
پی نوشتها:
1. فتح(48)، 4.
2. کليني، کافي، ج2، ص 602.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388