پرسش :

پسرى 5 ساله دارم و مى‏خواهم از هم اكنون مسؤوليت‏پذير شود. آيا سن مناسبى براى مسؤوليت‏پذيرى هست؟

پاسخ :
سن فرزند در مسؤوليت‏پذير كردن او اهميت بسيارى دارد. 5 سالگى براى اين كار دير نيست؛ اما مى‏توانستيد از سنين پايين‏تر هم آغاز كنيد. مسؤوليت‏پذيرى در كودكان را مى‏توان از نوپايى آنان آغاز كرد.
آغاز از نوپايى به اين دليل است كه به كار و فعاليت علاقه دارد؛ از كار كردن و پذيرش مسؤوليت احساس لذت مى‏كند؛ خود را مهم مى‏پندارد و احساس استقلال مى‏كند. براساس پژوهشى روى 250 كودك خردسال، اين نتيجه به دست آمد كه 97 درصد آنان دوست داشتند در كارهاى منزل كمك و همكارى كنند.
هر قدر فرزند ما زودتر وظايفى را در خانه به عهده بگيرد، زودتر ملكه ذهنش مى‏شود.
توجه داشته باشيد كه واگذارى مسؤوليت به فرزند، متناسب با سن او و ميزان توانايى‏اش گسترش مى‏يابد. واگذارى مسؤوليت به فرزند پيش از اين كه آمادگى يافته باشد، ممكن است او را دچار يأس كند و اعتماد به نفس او را بگيرد؛ همان گونه كه مسؤوليت دادن‏هاى دير هنگام هم او را در زندگى اجتماعى و خانوادگى‏اش دچار مشكل خواهد كرد. گاهى سن فرزند مناسب
است؛ اما هنوز قدرت كافى براى مسؤوليت‏پذيرى را نيافته است؛ مسؤوليت‏ها بايد در حد توانايى فرزند به او واگذار شود. خداوند بزرگ هم انسان‏ها را در حد توانمندى‏شان مكلف ساخته است.
لا يكلف الله نفسا الا وسعها. (1)
مسؤوليت بيش از اندازه به فرزند (به ويژه نوجوان) ممكن است باعث احساس قدرت كاذب و خودمختارى او شود و مشكلاتى را پديد آورد.
در اعطاى مسؤوليت‏ها، با توجه به سن فرزندان، به مسائل ايمنى نيز توجه كنيد.
پی نوشت:
1. بقره 286.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388