پرسش :

آيا خيرات و صدقات افراد، تأثيري بر وضعيت ميّت در قبر دارد؟

پاسخ :
بلي، آن چه که مسلم است انسان بعد از مرگ دست خودش از عمل کوتاه مي شود و با اعمالي که از پيش فرستاده چه نيک و چه بد مأنوس و همدم است. ولي با توجه به روايات متعدّدي که از معصومين نقل شده است در مي يابيم که اعمال نيکي که به نيّت مرده انجام مي گيرد سبب نجات و رهايي او از عذابها و فشارهاي قبر است و حتي سبب رهايي او از عذاب آخرت. و بالاتر اينکه خود مردگان از فرزندان و خويشان خود انتظار دارند که به فکر آنها بوده و برايشان صدقات و خيراتي بدهند. چنانچه از لبّ اللباب قطب راوندي مروي است که مردگان در هر شب جمعه مي آيند و فرياد مي کنند اي اهل من، اي فرزندان من، اي خويشان من، به ما مهرباني کنيد، ما را به خاطر بياوريد، ما را فراموش نکنيد، بر ما و غربت ما رحم کنيد، بدرستيکه ما در زندان تنگي و اندوه و زاري و غم و سختي هستيم به ما رحم کنيد و بخل نکنيد به دعا و صدقه و شايد خدا به ما رحم کند. (1)
و در جامع الاخبار نيز از پيامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: براي مردگان خود هديه بفرستيد، پس گفتند هديه مرده ها چيست؟ حضرت فرمود: صدقه و دعا و افزودند: ارواح مؤمنين هر جمعه به آسمان دنيا، مقابل خانه هاي خود مي آيند و با گريه فرياد مي کنند اين پدر مادر و خويشان و اهل من بر ما مهرباني کنيد خدا شما را رحمت کند آن چه در دست ما بود عذاب و حساب آن براي ماست و نفعش براي غير ما مي باشد. پس به يک درهمي يا قرص ناني يا جامه اي به ما مهرباني کنيد که خداوند شما را از جامه ي بهشت مي پوشاند. آنگاه رسول خدا گريستند. بحدّي که قدرت بر سخن گفتن نداشتند. (2)
و روايت ديگري از حضرت فاطمه زهرا «س» که در وصيّت خود به حضرت علي (ع) فرمودند: چون من وفات کردم شما مرا غسل بده و تجهيز کن و بر من نمازگزار و مرا داخل در قبر کن و در لحد بسپار و خاک بر روي من بريز و نزد من بنشين و در مقابل صورتم قرآن و دعاي بسيار بخوان، زيرا که آن ساعت، ساعتي است که مرده محتاج به انس گرفتن با زنده است. (3)
و سيد بن طاووس «ره» از حضرت رسول (ص) روايت کرده که فرمود: بر ميّت ساعتي سخت تر از شب اول قبر نمي گذرد پس مردگان خود را بر صدقه رحم کنيد و اگر صدقه نيافتيد، نماز گذاريد. به اين نحو: دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و دو مرتبه «توحيد» و رکعت دوم حمد و ده مرتبه «تکاثر» و در بعد از نماز بگويد «الّلهم صلّ عَلي مُحمد و آل محمد وابعَث ثَوابَها الي قَبر ذلکَ الميّت فلان بن فلان»، «پس خداوند در همان ساعت هزار ملک به سوي قبر او مي فرستد تا او را از تنگي قبر نجات دهند. (4)
پی نوشت:
1- سفينة البحار، ج 2، ص 556.
2- جامع الاخبار، ص 197.
3- مستدرک الوسايل، ج1، ص 148- باب 79، حديث 8.
4- سفينة البحار، ج 2، ص 47.
منبع: تصویر برزخ و برزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم