پرسش :

با توجه به مسئله خلود عذاب براي کافران، آيا اين مسئله با عدالت الهي سازگار است؟


شرح پرسش :
پاسخ :
آن چه مسلم است مجازاتها بر چند قسم است:
قسم اول: مجازات و کيفر قراردادي،
قسم دوم: مجازاتي که با گناه رابطه تکويني و طبيعي دارد،
قسم سوم: مجازاتي که تجسّم خود جُرم و گناه است و چيزي غير از آن نمي باشد.
و عذابهاي اخروي نه از نوع اول و نه از نوع دوم بلکه بالاتر از آن است و از نوع سوم مي باشد. بين اعمال بد اين دنيا و عذاب آخرت يک رابطه «عينيّت» و «اتّحاد» برقرار است چنانچه در آيات زيادي در قرآن به آن برخورد مي کنيم. از جمله؛ «فَاليومَ لا تُظلَمُ نفسٌ شَيئاً و لا تُجزون الّا ما کُنتم تَعمَلون» (1)، امروز (روز رستاخيز) به هيچ کس ستم نشده و به کسي جزا داده نمي شود، مگر آن چه را که عمل کرده است. و يا در جاي ديگر مي فرمايد:
«يومَ تَجدُ کُلُّ نَفسٍ ما عملَت من خيرٍ مُحضَرا و ما عملَت من سوء تَوَدُّ لَو اَنَّ بينَها و بَينَهُ اَمَداَ بعيداَ» (2)، روزي که هر کس آن چه از کار نيک و يا زشت انجام داده است آن را حاضر مي بيند و آرزو مي کند که کاش بين او و بين کار زشتش مسافت زيادي بود.
و نيز مي فرمايد: «انَّ الذين يَاکلونَ اَموالَ اليَتامي ظلماً انَّما يَاکلونَ في بُطُونهم ناراً و سَيَصلونَ سعيراً» (3) آنان که ثروت و اموال يتيمان را به ستم مي خورند، جز اين نيست که در شکم خويش آتش فرو مي برند، و به زودي در آتش افروخته و شعله ور مي افتند. پس عذاب آخرت همان عمل سوء در دنياي انسان است همانگونه که در دنيا اگر کسي گوش به نصايح و اندرز ديگران نداد و خودش را آلوده به الکل و مواد مخدّر نمود براي هميشه خودش را گرفتار کرده است کساني در عذاب مخلّدند که گناه سراسر وجودشان را پر کرده باشد و با شفاعت و بخشش و... آمرزيده نشوند و مورد عفو الهي قرار نگيرند.
پی نوشتها:
1- يس 54.
2- آل عمران 30.
3- نساء 9.
منبع: تصویر برزخ و برزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم