پرسش :

ويژگي‌هاي انسان احمق از ديدگاه قرآن كريم چيست‌؟


شرح پرسش :
پاسخ :
احمق يعني انسان كم عقل‌، كسي كه عقلش فاسد است‌.( ر.ك‌: صحاح‌، جوهري‌، ج 4، ص 1464، دارالعلم للملايين‌، بيروت / مجمع البحرين‌، طريحي‌، ج 1، ص 575، مكتبة نشر الثقافة الاسلامية‌. )
اين واژه و مشتقات آن در قرآن كريم به كار نرفته است‌; ولي واژة مشابه آن‌; يعني "سفه‌" در قرآن استعمال شده است‌. اين واژه با مشتقات آن 11 بار در قرآن ذكر شده است‌.
سفيه يعني كم عقل و كسي كه از نظر عقل عملي ضعيف است‌; هر چند در ظاهر درس خوانده و با سواد باشد; لذا نسبت به كارهاي اخروي بي مبالات است و در پي عبادت خداوند و كسب بهشت نيست‌.( ر.ك‌: مجمع البحرين‌، طريحي‌، ج 2، ص 384، دفتر نشر فرهنگ اسلامي / التحقيق‌، حسن مصطفوي‌، ج 5، ص 145، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي‌. )
با توجه به آيات و روايات‌، احمق چند ويژگي دارد:
1. داراي نفاق است‌: يعني منافق احمق و سفيه است‌. "...ألا إِنَّهُم‌ْ هُم‌ُ السُّفَهَآءُ وَلَـَكِن لآ يَعْلَمُون‌َ "(بقره‌،13)
2. روگرداني از آيين حضرت ابراهيم‌غ‌; يعني هر كس از آيين حضرت ابراهيم روي‌گردان احمق و سفيه است‌. "وَ مَن يَرْغَب‌ُ عَن مِّلَّة‌ِ إِبْرَ َهِيم‌َ إِلآ مَن سَفِه‌َ نَفْسَه‌..."(بقره‌،130)( ر.ك‌: الميزان‌، علامه طباطبايي‌;، ج 1، ص 300، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات‌، بيروت‌. )
3. كشتن فرزند; هر كس فرزندش را به خاطر ترس از فقر بكشد، احمق و سفيه است‌. "قَدْ خَسِرَ الَّذِين‌َ قَتَلُوَّاْ أَوْلَـَدَهُم‌ْ سَفَهَابِغَيْرِ عِلْم‌..."(انعام‌،140)
4. هنگامي كه مي‌خواهد به انسان نفع برساند، ضرر مي‌زند.( ر.ك‌: نهج البلاغه‌، كلمات قصار، كلمة 38. )
5. نخست سخن مي‌گويد، سپس مي‌انديشد.( ر.ك‌: همان‌، كلمة 40 و 41. )
eporsesh.com