پرسش :

لطفاً در رابطه با ادا كردن حروف شمسي و قمري توضيح داده و مثال بزنيد.


شرح پرسش :
پاسخ :
در زبان عربي برخي از حروف را ناخوانا مي‌نامند. حروف ناخوانا حروفي هستند كه نوشته مي‌شوند ولي خوانده نمي‌شوند.
اين حروف در قرآن به دو دسته جداگانه تقسيم مي‌گردند:
الف‌) حروفي كه هميشه ناخوانا بوده و تلفظ نمي‌شوند.
ب‌) حروفي كه در برخي موارد ناخوانا بوده و تلفظ نمي‌شوند.
از جمله حروف قسم دوم‌، لام (ال‌) تعريف نزد حروف شمسي است‌. "ال‌" تعريف شامل دو حرف الف و لام مي‌باشد الف آن همزه وصل است ،لذا در ابتداي كلام خوانده مي‌شود، ولي در وسط جمله خوانده نمي‌شود. و لام آن دو حالت دارد.
1. هر گاه بعد از لام تعريف يكي از چهارده حرف زير قرار گيرد لام خوانده نمي‌شود و حرف بعد از لام مشدّد مي‌شود. حروف شمسي عبارتند از: ت‌، ث‌، د، ر، ز، س‌، ش‌، ص‌، ض‌، ط، ظ، ل‌، ن‌.
در كتابت قرآن‌، براي راهنمايي قاري در چنين مواردي لام را بدون علامت سكون و در عوض حرف بعدي را مشدد مي‌نويسند مانند: التوبه‌، الدين‌ُ، اَلرَّعْدُ، الزَّبد، اَلشَّمس‌ُ و...
2. هر گاه بعد از لام تعريف يكي از چهارده حرف باقي قرار بگيرد لام اظهار و خوانده مي‌شودو حرف بعد از لام نيز مشدد نمي‌شود. چهارده حرف قمري در اين چند كلمه خلاصه شده‌اند. عجبا كه خوف حق‌ّ غمي مانند: اَلاْ َمين‌، اَلْبَرق‌ُ، اَلْجَنَّة‌ُ، اَلْحُكْم‌ُ و...(ر.ك‌: آموزش روخواني قرآن‌، محمد مهدي ابراهيمي فر، ص 102، مؤسسه فرهنگي انتشاراتي انصاري‌.)
eporsesh.com