پرسش :

سخت‌ترين آيه و سوره از جهت قرائت و تجويد كدام است‌؟


شرح پرسش :
پاسخ :
ارزيابي آيات و سور قرآن از جهت قرائت و تجويد اولاً از آن جا كه بخش مهم از آن به مخاطب باز مي‌گردد، نادرست و غيرممكن است‌؛ زيرا توانائي‌هاي مخاطبان قرآن در زمينه قرائت و تجويد بسيار متفاوت است و حتي در يك واژه ممكن است در مخاطبان مختلف‌، ارزيابي متفاوتي داشته باشد، ممكن است شخصي فارس زبان برخي حروف را به دشواري ادا كند: مانند "ط" يا "ظ" و در نتيجه سوره‌اي كه اين حروف در آن بيشتر به كار رفته براي او دشوارتر است‌؛ همين طور كسي كه براي مثال‌، تلفظ كلمات طولاني و يا تشديدهاي مكرر براي او دشوار باشد، طبيعي است آياتي كه در آن‌ها از اين گونه تركيب‌ها به كار رفته‌، براي او دشوارتر است‌، بنابراين‌، نمي‌توان ارزيابي مشخصي ارائه نمود.
از سوي ديگر، الفاظ و حروف قرآن و تركيب‌ها معمولاً تكراري است‌؛ به ديگر سخن كلمات از تعداد محدودي حروف به وجود مي‌آيند و معمولاً در همه قرآن سطحي يكسان ديده مي‌شود. قواعد تجويدي نيز محدود است كه معمولاً در همة سوره‌ها تكرار شده‌اند (البته نسبت به شمار آيات آن‌ها). و اگر كسي با آن‌ها آشنا باشد، محل كاربرد آن‌ها براي او تأثير ندارد.
گذشته از مطالب ياد شده‌، قرآن از بالاترين حد فصاحت برخوردار است و يكي از ويژگي‌هاي واژه‌ها و تركيب‌هاي فصيح‌، خوش خوان بودن آن‌هاست‌؛ در نتيجه اگر مشكلي نيز در تلفظ احساس شود، عيب از ساختار واژه نيست‌، بلكه مشكل در خود مخاطب است كه به دليلي مانند ناآشنايي به زبان عربي‌، در انتقال به سبك تلفظ با مشكل روبه رو مي‌شود و البته اين مشكل‌ها با كمي روخواني و مداومت بر آن و استفاده از قرائت استادان‌، حضوري يا با استفاده از نوار آن‌ها، برطرف مي‌شود.
به طور كلّي مي‌توان سخت‌ترين سوره‌ها را قرائت و تجويد بر دو ملاك تقسيم كرد:
الف ـ سختي از جهت وقف و ابتدا
ب ـ سختي از جهت مخارج و صفات حروف‌
شايسته است پرسشگر گرامي خود به بازشناسي سوره‌ها بر اين دو اساس اقدام نمايد.
امّا براي راهنمايي بيشتر به دقت نظر در قرائت قاريان مسابقات كشوري و بين‌المللي در جمهوري اسلامي ايران فرامي‌خوانيم كه دو ملاك ياد شدة بالا در قرائت‌هاي آنان لحاظ شده است‌.
eporsesh.com