پرسش :

شبهه: آن‎گونه كه بعضي ادعا كرده‎اند آيا از روايات مي‎توان كراهت حجاب تيره، مثل چادر مشكي را اثبات نمود؟[1]


شرح پرسش :
پاسخ :
اولاً، چگونه ممكن است كه بر اساس ادله‎ي طرح شده در مباحث قبلي، رنگ جلباب و چادر قرآني، همانند رنگ چادرهاي رايج فعلي مشكي باشد، ولي بتوان در روايات معصومين(ع) حديث معتبري مخالف قرآن، درباره‌ي كراهت استفاده از چادر مشكي پيدا نمود؟ آيا ممكن است اهل بيت(ع) به عنوان بهترين مفسران و شارحان قرآن مجيد، در احاديث خود مطلبي خلاف قرآن فرموده باشند؟ پر واضح است كه پاسخ اين سؤال منفي است؛ زيرا يكي از ملاك‎هاي صحت و سقم احاديث، موافقت و مخالفت محتواي آنها با قرآن است. براساس ملاك ياد شده، فرضاً اگر روايتي درباره‎ي كراهت پوشش مشكي بانوان وارد شده باشد فاقد ارزش و اعتبار است.
ثانياً، رواياتي كه از ظاهر آنها كراهت سياه‎پوشي استفاده مي‎شود، از نظر سند ضعيف‌اند. فقيه ژرف‎انديش، مرحوم صاحب جواهر[2] و مرحوم خويي[3] نيز به ضعف سندي روايات مورد نظر تصريح كرده‎اند؛ بنابراين، به دليل ضعف سند، اين‎گونه روايات قابل استناد نيستند و نوبت به بررسي دلالت آنها نمي‎رسد.
ثالثاً، ممكن است ادعا شود به دليل متعدد بودن رواياتي كه ظاهر آنها دلالت بر كراهت پوشش سياه دارد؛ و نيز به دليل اين كه ضعف سند روايات در مستحبات و مكروهات، مانند مورد بحث، خيلي مهم نيست، پس مي‎توان در دلالت آنها بحث كرد.
با فرض صحت ادعاي فوق، بر اساس فحص و جست‌وجوي مفصلي كه در احاديث انجام گرفت، حتي يك حديث درباره‎ي كراهت پوشش چادر مشكي بانوان نيافتيم؛[4] بنابراين، همان گونه كه مرحوم صاحب جواهر فرموده‎اند، روايات مربوط به كراهت سياه‎پوشي، شامل زنان نمي‎شود. ايشان در كتاب فقهي عميق و معروف خود نقل كرده‌اند:
طبق تصريح كتاب‌هاي متعددي از علماي اماميه، كراهت پوشش سياه مختص مردان است؛ زيرا شارع مقدس پوشش غليظ‎تر و بيش‌تري براي زنان هنگام مواجهه با نامحرم قرار داده است[5] و رنگ مشكي، در مقايسه با رنگ‎هاي ديگر، به نحو بهتري پوشش غليظ‎تر و بيش‌تر را تأمين مي‎كند.[6]
بنابراين، طبق نقل مرحوم صاحب جواهر، كراهت پوشش مشكي، مختص مردان است.
به دليل اختصاص كراهت پوشش مشكي به مردان، آن هم در غير از كفش، عمامه و عبا، حتي يك نفر از فقيهان برجسته‌ي شيعه به كراهت چادر مشكي زنان فتوا نداده است، بلكه برعكس، بعضي از مراجع تقليد، مثل رهبر معظم انقلاب اسلامي، آيت الله خامنه‎اي به عدم كراهت چادر مشكي تصريح كرده‎اند و بعضي نيز، مانند آيت الله فاضل لنكراني و آيت الله تبريزي بالاتر از عدم كراهت، به برتري حجاب با چادر مشكي فتوا داده و فرموده‎اند:
چادر مشكي بهترين نوع حجاب است.[7]
پی نوشتها:
[1] . فاطمه خاتمي، روزنامه‌ي ايران، شماره‌ي 1627، 2 مهر ماه 79، ص 4.
[2] . محمد حسن نجفي، جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام، ج 8، ص 233.
[3] . ابوالقاسم خويي، شرح عروة الوثقي، كتاب الصلاة، ج 1، مكروهات لباس مصلي.
[4] . براي آشنايي با اين روايات ر.ك: فروع كافي، ج 2، كتاب الصلاة باب اللباس الذي تكره الصلاة فيه و ما لا تكره، ص 397، و كتاب الزي و التجمل باب لبس السواد، ص 449؛ وسايل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعة، ج3، كتاب الصلاة، ابواب لباس مصلي و مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، كتاب الصلاة، ابواب لباس مصلي.
[5] . بعضي از رواياتي كه شارع مقدس در آنها پوشش غليظ را در مواجهه با نامحرم خواسته و از پوشيدن لباس نازك نهي كرده است در زير ذكر مي‎شود:
الف) عن اميرالمؤمنين(ع): من رقّ ثوبه ، رقّ دينه؛ محدث نوري، مستدرك الوسائل، ج 3، ص 211، و ج 3، ص 249.
ب) عن ابي عبد الله عليه السلام قال: لا يصلح للمرأة المسلمة ان تلبس من الخمر و الدروع ما لا يواري شيئا؛ الحر العاملي، وسائل الشيعة، ج3، ابواب لباس مصلي، باب 21، حديث 2.
[6] . محمد حسن نجفي، جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام، ج 8، ص 235.
[7] . مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، ج 1، ص 35، 36 و 38؛ ويژه نامه‌ي فرهنگ اسلام، بهار سال 1379، ص 70؛ هم‎چنين ر. ك: استفتائات آخر كتاب.
منبع: حجاب‎شناسي (چالش‎ها و كاوش‎هاي جديد)، حسين مهدي‎زاده، مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه‌ي علميه(1381).