پرسش :

اسلام با كدام نوع دموكراسى سازگارتر است؟

پاسخ :
مردم سالارى مورد نظر اسلام، نه سوسيال - دموكراسى است و نه ليبرال ـ دموكراسى؛ چنان كه دموكراسى كلاسيك، تكاملى راديكال، مشاركتى، مستقيم يا غيرمستقيم يا نيمه مستقيم و... هيچ كدام منطبق بر اسلام نيستند. اسلام با اشكال حكومت ها و نظام ها كم تر كار دارد. آنچه اسلام ارائه مى دهد و مى طلبد مربوط به محتواست؛ بنابراين پسنديده ترين نظام نزد خداى متعال، نظامى است كه انسان ها در آن آزادانه سعادت مطلوب خويش را بيابند و عدالت اجتماعى، انواع آزادى ها، مشاركت در سرنوشت، رقابت هاى سالم و متعالى، اخلاقيات پاك و، خلاصه، همه ى مراتب انسانى و انواع فضيلت ها در دسترس باشند.
اسلام مى خواهد حاكميت مردم در طول حاكميت خداوند متعال اعمال شود و احدى از اين سرپيچى نكند. در ليبرال ـ دموكراسى ها تعيين نشده است كه خواست مردم چگونه باشد؛ آيا حتماً مخالف خواست خدا باشد يا خير. اما در ظاهر صورت اعم را مى رساند؛ يعنى خواست و اراده ى مردم چه در طول اراده ى خدا باشد و چه در عرض آن، همان دموكراسى است.
مردم سالارى دينى ذاتاً مى تواند با دموكراسىِ نمايندگى يا پارلمانى تعارض نداشته باشد و تا حدودى سازگارتر به حساب آيد؛ مگر آن كه اين نوع از دموكراسى نيز بر برخى از تعارضات عارضى خود تصلب نشان دهد.
منبع: اسلام و دموكراسى، نصرالله سخاوتى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه قم (1383)